کنتاکتور یا رله؟

سرویس آموزش‌های تخصصی برق نیوز:
کنتاکتور چیست؟
کنتاکتور یک کلید الکترومغناطیسی است که برای سوییچ کردن و قطع و وصل جریان مدار استفاده می‌شود. امروزه از کنتاکتور‌ها در ماشین‌های بزرگ استفاده می‌کنند که آمپر بالایی را منتقل می‌کند و برای اتصال‌های کوتاه استفاده نمی‌شود.

هر کنتاکتور معمولا دارای سه کنتاکت اصلی برای مدار می‌باشد. ظرفیت حمل جریان نوک تیغه‌های کنتاکتور بسیار بالاست و می‌تواند مقدار زیادی از جریان خطا را قطع کند (حدود چند کیلو آمپر).

به همین دلیل محفظه جرقه‌ای دارند که در حالت باز کردن، جرقه الکتریکی را اطفا می‌کند.

رله چیست؟
راه قطعه الکترومکانیکی می‌باشد که مانند کنتاکتور با تحریک پایه‌های بوبین (سیم پیچ متحرک) چند تیغه‌ی باز را بسته و چند تیغه‌ی بسته را باز می‌کند.

در کل رله نوعی کلید می‌باشد که می‌توان آن کلید را با استفاده از ولتاژ و عبور جریان از سیم پیچ کنترل کرد. اصول طراحی و عملکرد رله مشابه کنتاکتور است، اما به گونه‌ای طراحی شده اند که مقدار کمی جریان را حمل می‌کنند. به این دلیل بسیار کوچک هستند.

ساختار مشابه این دو کنترل کننده:
دارای یک پوشش خارجی برای محتفظت از تمام قسمت‌های داخلی هستند. به منظور قطع و وصل کردن ارتباط از سیم پیچ الکترومغناطیسی استفاده می‌شود. برای کنترل سیگنال‌ها از ترمینال‌های ورودی و ترمینال‌های کنتاکت عملیاتی است.

تفاوت رله با کنتاکتور از لحاظ کاربرد
رله‌ها معمولا کاربرد تک فاز دارند، ولی کنتاکتور‌ها برای تعداد بیشتر از سه فاز کاربرد دارد.

رله‌ها از یک تیغه ثابت که به نول متصل است تشکیل شده است، ولی کنتاکتور دو قطب را بدون اینکه مدار مشترکی داشته باشند به یکدیگر متصل می‌کند.

رله‌ها معمولا تا ۲۵۰ ولت کارکرد دارند، ولی کنتاکتور‌ها تا ۱۰۰۰ ولت کارکرد دارند.

تفاوت رله و کنتاکتور از نظر ظرفیت بار:

به طور کلی برای بار‌های ۱۰ آمپر یا کمتر طبقه بندی می‌شوند، در حالی که کنتاکتور‌ها برای بار‌های بیشتر از ۱۰ آمپر استفاده می‌شوند.

کنتاکتور‌ها معمولا به اضافه بار‌هایی متصل می‌شوند که اگر جریان بیش از یک آستانه تعیین شده برای یک بازه زمانی معین (۱۰ تا ۳۰ ثانیه) برسد مدار را قطع خواهند کرد.

این امر به منظور حفاظت از تجهیزات پایین دست کنتاکتور از آسیب جریان‌های بالا می‌باشد.

این در حالیست که اضافه بار در رله برخلاف کنتاکتور بسیار کمتر اتفاق می‌افتد و تفاوت کنتاکتور با رله است.

تفاوت در استاندارد‌ها

کنتاکتور در صورت عدم وجود برق فعالیتی نمی‌تواند بکند، ولی رله در هر حالت می‌تواند به ارتباط الکتریکی خود ادامه دهد.

کنتاکت‌های کمکی

کنتاکتور قدرت را به موتور منقطع می‌کند در حالی که کنتاکت‌های کمکی مدار کنترل استارتر موتور قرار دارد عموما برای روشن کردن یک نوار آزمایشی که نشان دهنده فعال بودن موتور است، استفاده می‌شود.

تفاوت کنتاکتور با رله در ویژگی‌های امینتی (حذف  آرک)

یکی دیگر از ویژگی‌های حفاظتی که معمولا در کنتاکتور‌ها به دلیل بار‌های بزرگی که آن‌ها را پشتیبانی می‌کنند وجود دارد، حذف قوس یا آرک می‌باشد.

حذف آرک‌های مغناطیسی با گسترش مسیری که قوس باید طی کند، صورت می‌گیرد.

اگر این فاصله به میزانی افزایش یابد که انرژی نتواند بر ان غلبه کند، آرک حذف خواهد شد.

از آنجا که رله برای بار‌های بزرگ طراحی نشده اند، قوس‌های الکتریکی کمتر باعث نگرانی می‌شوند بنابراین حذف قوس در رله بسیار کمتر از کنتاکتور مطرح است.

نتیجه گیری: