تلاش برای نجات شبکه برق اوکراین از وابستگی به روسیه

به گزارش برق نیوز، برنامه کلی این بود که چند روز پس از قطع این ارتباط، دوباره به همسایگان خود متصل شود و در نهایت در سال ۲۰۲۳ ارتباط خود را با اروپا آغاز کند. اما این اتفاق محقق نشد و در عوض، در ۲۴ فوریه، همان روز آزمایش، روسیه حمله کرد. از ظهر آن روز، اوکراین با هماهنگی همسایه جنوبی خود مولداوی، به تنهایی برق موردنیاز خود را تامین کرده است.

یکی از کارشناسان شرکت Ukrenergo از طریق ایمیل به WIRED اعلام کرد تا‌کنون، شبکه برق اوکراینی با فرکانس ۵۰ هرتز فعالیت می‌کند و به عبارت دیگر، فعلا پایدار است. اما ادامه این مسیر به طور نامحدود، به ویژه در طول جنگ، بسیار خطرناک خواهد بود. هنگامی که اجزای شبکه برق خراب می‌شوند، کل سیستم باید شوک را جذب کرده و دوباره تعادل را برقرار کند.

در هفته‌های اولیه تهاجم، روسیه تلاش‌های خود را برای به دست گرفتن کنترل زیرساخت‌های اصلی انرژی اوکراین در اولویت قرار داد. اواخر هفته گذشته، گلوله‌باران و متعاقب آن تصرف نیروگاه هسته‌ای زاپروژیا به عنوان حرکتی بی‌پروا به طور گسترده محکوم شد. هفت رآکتور از ۱۵ رآکتور هسته‌ای اوکراین که حدود ۱۰ درصد از منبع انرژی این کشور را تشکیل می‌دهند، تعطیل شده‌اند و سایر نیروگاه‌های حرارتی و آبی آن توقیف شده‌اند یا از دسترس خارج شده‌اند. برای جبران، اوکراین تولید نیروگاه‌های آبی و زغالی باقی‌مانده خود را افزایش داده است. سخنگوی Ukrenergo می‌گوید تاکنون، عرضه سوخت در این کشور متوقف شده است، اما با ادامه حملات به تجهیزات و خطوط تدارکات، این وضعیت می‌تواند به سرعت تغییر کند.

برای اوکراینی‌ها، این انگیزه بیشتری برای شروع چرخش به سمت بقیه اروپاست. آرتم سمینیشین، مدیر انجمن انرژی خورشیدی اوکراین و یکی از اعضای ائتلاف انتقال انرژی، می‌گوید: ما هرگز به شبکه روسیه باز نخواهیم گشت. درک خطرات و انجام اقدامات سیاسی برای اروپا بسیار مهم است. هفته گذشته، کاردی سیمسون، کمیسر انرژی اروپا، اظهار کرد: گروه ENTSO-E، شرکتی که نماینده ۳۹ اپراتور سیستم انتقال برق از ۳۵ کشور در سراسر اروپا است، احتمالا ظرف چند هفته آینده به کمک شبکه برق اوکراین خواهد آمد.

استانیسلاو سکریرو، تحلیلگر صنعت برق می‌گوید: این موضوع مدت‌هاست که مورد بحث قرار گرفته است، من شک داشتم که هرگز اتفاق بیفتد. بسیاری از موانع در این مسیر سیاسی هستند و موضوع اصلی به روز‌رسانی سیاست‌های اوکراین با استاندارد‌های اروپایی است، اما موانع فنی اساسی نیز وجود دارد، مانند فقدان خطوط برق فشار قوی بین اوکراین و همسایگانش و نگرانی از اینکه تجهیزات طرف اوکراینی هنوز آماده اتصال به این شبکه نیستند و خطر خاموشی در سایر نقاط این قاره را به دنبال خواهد داشت. این در حالی است که Ukrenergo می‌گوید سیستم‌هایش آماده اتصال به اروپا هستند.

آنتونلا باتاگلینی، مدیرعامل ابتکار شبکه انرژی‌های تجدیدپذیر و یکی از اعضای گروه متخصص کمیسیون اروپا در زمینه اتصال شبکه برق، می‌گوید حداقل در کوتاه‌مدت، احتمالا اشتراک انرژی با اروپا محدود خواهد شد. اما همگام‌سازی همچنان یک اولویت اصلی برای اوکراینی‌هاست. باتاگلینی در ادامه افزود: این یک تلاش سیاسی برای کاهش نفوذ روسیه در اوکراین است. اوکراین ممکن است نتواند به سرعت به ناتو یا اتحادیه اروپا بپیوندد، اما شاید این کشور بتواند با همسایگان غربی خود شبکه برق مشترکی داشته باشد.

در زمان صلح، شبکه‌های بزرگ‌تر می‌توانند مزایای بزرگی داشته باشند و فرآیند تامین برق را انعطاف‌پذیرتر و کارآمدتر کنند. در همین حال، اروپا برای ادغام بیشتر شبکه فشار آورده است. مارک جاکوبسون، استاد دانشگاه استنفورد که بررسی کرده است چگونه شبکه‌های بزرگ می‌توانند پذیرش انرژی‌های تجدیدپذیر، از جمله در اوکراین را تسریع بخشند، می‌گوید: هرچه اتصالات و ارتباطات شبکه‌های برق بیشتر باشد بهتر است. او پیشنهاد می‌کند که در آینده، اوکراین پتانسیل زیادی برای انرژی آبی و بادی دارد که می‌تواند همسایگان خود را تامین کند. سپس، زمانی که باد‌ها و آب‌های محلی مهار شوند، اوکراین ممکن است بتواند مقداری انرژی خورشیدی اضافی را از اسپانیا جذب کند.

اما سیاست اغلب مانع گسترش شبکه می‌شود. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مقامات سال‌ها در مورد امکان ایجاد شبکه پاناوراسیا که از پرتغال تا سواحل اقیانوس آرام روسیه امتداد می‌یابد، صحبت کردند. در عوض، روابط اروپا با روسیه پیچیده‌تر شد و این رویا شکل نگرفت. شبکه اروپا گسترش یافت و شامل اروپای شرقی، شمال آفریقا و ترکیه شد. اما اوکراین، مولداوی و کشور‌های عضو اتحادیه اروپا، لتونی، لیتوانی و استونی همچنان چند سال است که از شبکه برق روسیه جدا هستند.

اما هر تغییری مستلزم سیاست مداوم و سخت‌گیرانه است از جمله به‌روزرسانی قوانین انرژی اوکراین و متقاعد کردن اپراتور‌های شبکه اروپا برای توافق بر سر داشتن یک شریک جدید. گئورگ زاخمان، کارشناس ارشد اندیشکده اقتصادی بروگل که در گزارش اخیر، هدف اوکراین برای همگام‌سازی را در سال ۲۰۲۳ بسیار جاه‌طلبانه می‌داند، می‌گوید: این یک روند پر از فراز و نشیب بود. زاخمن می‌افزاید: در بیشتر موارد، جنگ به این معنی است که گره این پیچیدگی‌های سیاسی کمی باز می‌شود. اما محدودیت‌های فنی همچنان باقی است. مشکلی که ممکن است پیش بیاید، این است که پیوند خوردن به یک شبکه جدید ممکن است خطر «سرایت» برای شرکای جدید اوکراین را به همراه داشته باشد. اگر یک مزرعه خورشیدی به طور ناگهانی در اسپانیا آفلاین شود، بقیه شبکه باید با دستکاری ولتاژ خطوط خود، این تغییر را جذب یا خنثی کند.

منبع: دنیای اقتصاد