درآمد ۶۰۰ میلیون دلاری صادرات برق در سال ۱۴۰۰

به گزارش برق نیوز، ظرفیت تولید برق در کشور به حدود ۸۶ هزار مگاوات رسیده، اما آنگونه که معاون وزیر نیرو تنها ۱۵۰۰ مگاوات آن صادر می‌شود. این در حالی است که کشور عراق به تنهایی خود به ۹ تا ۱۱ هزار مگاوات واردات برق نیاز دارد. بر اساس آمار‌های موجود میزان تولید این همسایه غربی ایران بین ۱۹ تا ۲۱ هزار مگاوات است در حالی که نیاز این کشور چیزی حدود ۳۰ هزار مگاوات برآورد می‌شود. حالا در سایه غفلت ایران کشور‌های دیگر به دنبال استفاده از بازار هستند.

بهمن سال گذشته بود که عراق و عربستان تفاهم نامه‌ای را برای اتصال شبکه برقشان به یکدیگر امضا کردند. از آن سو عادل کریم، وزیر برق عراق و سعد الکعبی، وزیر انرژی قطر نیز مذاکراتی را برای واردات گاز به منظور افزایش ظرفیت تولید برق و جبران کمبود موجود شروع کرده اند. به گفته همایون حائری، «برق ایران به کشور‌های عراق، افغانستان و پاکستان صادر می‌شود.» حال آنکه ایران خیلی راحت می‌تواند بازار کشور‌های ترکمنستان، ترکیه، ارمنستان و حتی کشور‌های حاشیه خلیج فارس همچون امارات عمان از طریق کابل‌های زیردریایی در اختیار داشته باشد.

جالب اینجاست که مسئولین توانیر که در سال‌های گذشته مدعی بودند که قادر به تامین تمام برق مورد نیاز کشور‌های همسایه هستند، حالا می‌گویند که زیرساخت‌های موجود جوابگوی رشد صادرات نیست. معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی درباره برنامه وزارت نیرو برای رشد صادرات در سال ۱۴۰۱ می‌گوید که اگر می‌خواهیم برق بیشتری را صادر کنیم علاوه بر افزایش ظرفیت تولید باید شبکه و ارتباطات الکتریکی خود را نیز توسعه دهیم. آنگونه که این مقام مسئول اعلام کرده درآمد حاصل از صادرات برق در سال ۱۴۰۰ تنها ۶۰۰ میلیون دلار بوده است. متن گفتگو با همایون حائری معاون وزیر نیرو در حوزه برق و انرژی را در ادامه می‌خوانید:

بسیاری امیدوارند که لغو تحریم‌ها منجر به ایجاد گشایش‌هایی در اقتصاد ایران شود. فکر می‌کنید در صورت احیای برجام، شاهد سرمایه گذاری خارجی در صنعت برق باشیم؟ با توجه به قیمت گذاری دستوری برق این صنعت می‌تواند جذابیت لازم را برای کمپانی‌های خارجی داشته باشد؟

لغو تحریم‌ها می‌تواند به بهبود سرمایه گذاری منجر شود. اما ما هم باید حواسمان باشد که در صورت ورود خارجی‌ها از داخلی‌ها غافل نشویم. در حال حاضر پیشنهاداتی مطرح شده و مذاکراتی را با شرکت‌های خارجی شروع کردیم، اما اینکه چقدر از این میزان از درخواست به انعقاد قرارداد منجر شود، هنوز مشخص نیست.

در سال‌های گذشته، تحریم‌ها چه چالش‌هایی را در صنعت برق ایجاد کرد؟

ایران از نظر نیروگاه سازی جز ۵ کشور نخست دنیاست بنابر این از این جهت مشکل خاصی نداشتیم. مهم‌ترین مشکل ما در سال‌های تحریم کمبود سرمایه گذاری بود.

آیا افزایش مصرف برق در سال گذشته تاثیری روی روند صادرات برق گذاشت؟

در دوره‌ای به دلیل تامین نیاز داخل روند صادرات با چالش مواجه شد. اما بد این روند روی روال افتاد و طبق تعهدات خود در مجموع حدود ۱۵۰۰ مگاوات صادرات برق به کشور‌های عراق، افغانستان و پاکستان داشتیم.

درآمد حاصل از صادرات برق در سال گذشته چقدر بوده و آیا برنامه‌ای برای افزایش آن در سال ۱۴۰۱ دارید؟

درآمد صادرات ما در سال ۱۴۰۰ حدود ۵۰۰ الی ۶۰۰ میلیون دلار بود. اما زیر ساخت‌های ما در حال حاضر برای افزایش صادرات فراهم نیست. چرا که اگر می‌خواهیم برق بیشتری را صادر کنیم علاوه بر افزایش ظرفیت تولید باید شبکه و ارتباطات الکتریکی خود را نیز توسعه دهیم. ناگفته نماند که ما طرح‌های مطالعاتی را در این حوزه شروع کردیم. به عنوان مثال برنامه اتصال الکتریکی به اروپا را در دستور کار داریم که بخشی از آن از مسیر روسیه خواهد بود که مطالعات آن در حال انجام است.

با وجود وعده‌هایی که داده شده عملا سهم بخش خصوصی از صادرات برق صفر است. این در حالی است که پیش بینی می‌شود صدور مجوز صادرات به این بخش حتی می‌تواند زمینه رشد سرمایه گذاری را در‌ای صنعت فراهم کند. فکر می‌کنید که چنین مجوزی در امسال صادر شود؟

معمولا در بیشتر کشور‌ها صادرات و واردات برق توسط بخش دولتی انجام شده و بخش خصوصی سهمی در آن ندارد. این رویه در ایران هم وجود دارد. البته ما به دنبال طراحی مدلی هستیم که بخش خصوصی هم وارد این حوزه شود، اما هنوز سازو کار آن مشخص و نهایی نشده است.

با توجه به تجربه سال‌های گذشته، خود چقدر به رشد سرمایه گذاری در صنعت برق و ورود بخش خصوصی به نیروگاه سازی امیدوار هستید؟

به دنبال افزایش نرخ ارز سرمایه گذاری درصنعت برق توجیه اقتصادی خود را از دست داده بود. در دوره‌ای مدت بازگشت سرمایه در این صنعت حدود ۴ سال بود، اما در سال‌های گذشته این دوره به ۱۴ الی ۱۵ سال افزایش یافته بود. به همین دلیل دیگر برای بخش خصوصی صرف نمی‌کرد که سرمایه خود را وارد این حوزه کند آن هم در شرایطی که به صورت روزانه می‌توانست از بازار‌های غیر مولد درآمد کسب کند. اما حالا با توجه به منابع مالی که از محل ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید و همچنین امکان تهاتر با نفت در نظر گرفته شده، در آینده نه چندان دور شاهد رشد سرمایه گذاری در این صنعت خواهیم بود. انباشت بدهی‌ها ما در سال‌های گذشته شرایط سختی را برای فعالین صنعت برق ایجاد کرد و ما از این بابت به شدت شرمنده آن‌ها هستیم.

چه میزان از بدهی شما به پیمانکاران برق از محل تهاتر با نفت در امسال تسویه خواهد شد؟

هنوز رقم دقیقی در این خصوص نمی‌توان اعلام کرد. ضمن اینکه پیش بینی ما این است این ظرفیت قانونی بیشتر به جذب سرمایه گذاری و شروع سرمایه گذاری‌های جدید منجر شود.

با توجه به عدم مصرف سوخت‌های فسیلی در نیروگاه‌های هسته‌ای آیا برنامه‌ای برای افزایش ظرفیت تولید برق این نیروگاه‌ها وجود دارد؟

به دنبال این هستیم که ظرفیت این نیروگاه‌ها از حدود هزار مگاوات به ۳ هزار مگاوات افزایش دهیم.

منبع: تحلیل بازار