انتقاد مدیرعامل برق تهران از قیمت ناچیز برق/ قیمت واقعی برق ۳۰ برابر قیمت فروش فعلی

به گزارش برق نیوز، میانگین مصرف برق در خانوار‌های ایرانی بالاتر از میانگین جهانی است. این موضوع می‌تواند ناشی از عوامل قیمتی (مانند ارزان بودن برق در کشور) و عوامل غیر قیمتی (مانند متغیر‌های اجتماعی- جمعیتی و عوامل روان‌شناختی) باشد و در این میان نقش عوامل غیر قیمتی از قبیل متغیر‌های اجتماعی-جمعیتی و عوامل روان‌شناختی در میزان مصرف برق خانوار‌ها موثر است. از منظر جامعه‌شناسانه برآیند انگاره‌های نادرستی همچون ارزانی، فراوانی و در عین حال پاک بودن برق، ایران را در صدر جدول مصرف‌کنندگان انرژی جهان آن هم از نوع بی برنامه و بی ضابطه‌اش قرار داده است.

یارانه تولید برق به ازای هرکیلووات ساعت

ایران که دومین ذخایر بزرگ گاز و چهارمین ذخایر بزرگ نفت جهان را در اختیار دارد، معمولا یکی از ارزان‌ترین قیمت‌های برق در جهان را دارد. برق ایران در شبکه‌هایی جریان پیدا می‌کند که به هفت کشور همسایه و همچنین بازار‌هایی در ازبکستان و قزاقستان وصل می‌شوند. بنابر آمار ها، دولت هر‌سال یارانه پنهان به اقتصاد می‌پردازد که از این میزان بخش اعظمی مربوط به یارانه مستقیم برق بوده است، این در حالی است که ۳۵‌درصد گاز تولیدی کشور به بهای بسیار نازل تحویل نیروگاه‌ها شده تا پس از تبدیل به انرژی برق، وارد مدار توزیع شود؛ بنابراین ناترازی درآمدی و کسری منابع در کنار افزایش مصرف برق چالش جدی کمبود برق موردنیاز کشور را در زمان اوج بار زمستان و تابستان مطرح کرده است. از طرفی قیمت برق برای مثال در آلمان و فرانسه به ترتیب ۷ و ۸ برابر قیمت دریافتی از پرمصرف‌ترین مشترکان برق خانگی در ایران و ۱۰۰ و ۱۱۳ برابر قیمت متوسط دریافتی از مشترکان خانگی در ایران است.

طبق اعلام سال گذشته فایننشال تایمز، برق آلمان برای تحویل در سال‌جاری میلادی که شاخص قیمت برق اروپا را تعیین می‌کند، حدود ۳۲۵ یورو (۳۳۴ دلار) در هر مگاوات ساعت معامله شده و رکورد ماه دسامبر را پشت سر گذاشت. شاخص قیمت برق اروپا در همین ماه در سال گذشته میلادی (۲۰۲۲) حدود ۸۱ یورو (۸۳ دلار) در هر مگاوات ساعت بود. قیمت برق در فرانسه از آغاز سال گذشته میلادی دو برابر شده و به حدود ۳۶۶ یورو (۳۷۷ دلار) در هر مگاوات ساعت رسیده است. باید در نظر داشت در کشور‌های اروپایی، یارانه‌ای روی مصرف برق پرداخت نمی‌شود و قیمت برق تابعی از قیمت تمام‌شده تولید، انتقال و توزیع آن به همراه در نظر گرفتن سودی متعارف برای تولیدکنندگان و شرکت‌های فعال در زمینه توزیع برق است.

اما در ایران، مصرف برق با یارانه دولتی همراه است. بنابه اطلاعات در دسترس و بر اساس گزارش تفریغ بودجه سال ۱۳۹۹، در این سال ۱۲‌هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان یارانه پنهان در مصرف برق کشور پرداخت شده است. قیمت تمام‌شده تولید برق در ایران، بدون احتساب هزینه سوخت، هر کیلووات ساعت حدود حداقل ۵۰۰ تومان است و این یعنی برق ارزان!

قیمت ناچیز برق در ایران

بنا بر گفته کارشناسان، برای تولید هر بیت‌کوین نیاز به ۷۲‌هزار کیلووات ساعت برق است که این میزان معادل مصرف یک واحد مسکونی در طول ۲۴ سال است که مصرفی متعارف (۳۰۰ کیلووات ساعت) در تهران دارد. این در حالی است که اگر به ازای هر کیلووات برق حداقل ۵۰۰ تومان یارانه تعلق بگیرد، با این حساب برای تولید هر واحد بیت‌کوین در ایران، حدود ۳۵ میلیون تومان یارانه دولتی مصرف می‌شود. درکشور‌های اروپایی، یارانه‌ای روی مصرف برق پرداخت نمی‌شود و قیمت برق تابعی از قیمت تمام شده تولید، انتقال و توزیع آن به همراه در نظر گرفتن سودی متعارف برای تولیدکنندگان و شرکت‌های فعال در زمینه توزیع برق است.

از هر مترمکعب گاز حدود ۳ کیلووات ساعت برق در کشور تولید و وارد شبکه مصارف مختلف اعم از صنعتی، تجاری و خانگی می‌شود. اگر بهای صادراتی هر مترمکعب گاز در منطقه را بر اساس آمار سال ۹۹ حدود ۲۶ سنت در نظر بگیریم، هرمترمکعب گاز ۷۸۰۰ تومان قیمت خواهد داشت که هزینه تامین سوخت تولید هر کیلووات ساعت برق در ایران به ۲۶۰۰ تومان می‌رسد. اگر قیمت‌های سال ۱۴۰۱ را در نظر بگیریم که قیمت گاز در منطقه و جهان افزایش داشته است، این رقم به مراتب بیش از این خواهد بود. با احتساب قیمت ۲۶۰۰ تومان هزینه سوخت برای تولید هر کیلووات ساعت برق و درنظر گرفتن حداقل ۵۰۰ تومان هزینه متوسط تمام شده تبدیل انرژی و انتقال و توزیع آن، قیمت تمام شده تامین هر کیلووات ساعت برق در ایران حداقل ۳۱۰۰ تومان خواهد بود. در زمان حاضر به طور متوسط به ازای مصرف هر کیلووات ساعت برق در ایران ۱۰۰ تومان از مصرف‌کننده خانگی دریافت می‌شود.

۸۷‌درصد انرژی تولیدی در جهان؛ توسط سوخت‌های فسیلی

شاید زمانی که به آلودگی نیروگاه‌ها فکر می‌کنیم، قبل از هرچیز فاجعه چرنوبیل را به خاطر می‌آوریم یا دودکش‌های بلند درنظرمان مجسم می‌شود. در واقع تاثیرات زیست محیطی منفی نیروگاه‌ها به فاجعه اتمی یا آلودگی هوا محدود نمی‌شود. تولید مقادیر عظیم انرژی الزاما با افت‌هایی در منابع آن، تخلیه خاکستر و دیگر آلاینده‌ها در هوا، ایجاد اختلال در روان‌آب رودخانه‌ها و بسیاری از عوارض و پدیده‌های دیگر همراه است که همگی در تغییر زیست کره موثر هستند. در حقیقت برق را می‌توان به روش‌های متعدد تولید کرد که هریک از آن‌ها ویژگی‌های فنی، اقتصادی و محیطی منحصر به فردی دارد.

هر روش تولید، مجموعه تاثیرات محیطی خاص خود را دارد که قبل از هر چیز با خصوصیات ذاتی فناوری مورد استفاده تعیین می‌شوند. حتی نیروگاه‌هایی که از فناوری‌های اصلی یکسانی استفاده می‌کنند، بسته به شرایط بومی متفاوت، تاثیرات محیطی کاملا متفاوتی دارند. از انتشار آلاینده‌های گازی از دودکش نیروگاه‌های حرارتی با سوخت فسیلی تا آلودگی تشعشعی و تاثیرات زیست محیطی نیروی هسته‌ای، آلودگی حرارتی، پساب‌های صنعتی، آلودگی میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی، آلودگی صوتی... همه و همه از جمله این تاثیرات هستند. از طرفی تولید برق از جمله فعالیت‌های آلاینده‌ای است که بشر در گوشه و کنار کره خاکی مشغول آن است، تولید برق توسط نیروگاه‌ها اثرات گسترده بر محیط‌زیست می‌گذارد، به گونه‌ای که فرآیند احتراق در آن آلاینده‌های هوایی تولید می‌کند که می‌تواند در سطح وسیع گسترش یابد.