نگاهی به عملکرد یکساله چیتچیان، وزیر نیرو؛
عملکرد یکسالۀ مهندس چیت چیان دروزارت نیرو برای ارزیابی جامع و مانع کارآمدی او چندان کافی نیست، اما به طور کلی میتوان گفت وزارت نیرو در حوزۀ برق اقدامات مثبت و قابل‌توجهی داشته و علیرغم وجود کاستی‌های فراوان در این بخش، میتوان به آیندهای روشن امیدوار بود.
سرویس اقتصادی برق نیوز:
مهندس حمیدرضا چیتچیان دورۀ کارشناسی را در رشتۀ مهندسی مکانیک و دورۀ کارشناسی ارشد را در رشته‌های مهندسی صنایع و مدیریت گذراند و در سال ۱۳۸۴ مدرک دانشوری مهندسی صنایع را از دانشگاه تربیت مدرس دریافت کرد.
عضویت در هیئت علمی و هیئت امنای مراکز دانشگاهی و پژوهشی از قبیل دانشگاه صنعتی سهند، دانشگاه صنعتی سهند، دانشگاه جامع علمی- کاربردی، پژوهشگاه نیرو و انجمن علمی انرژی بادی ایران از جمله سوابق علمی وی است.
تأسیس و پایه‌گذاری مؤسسات تحقیقات و آموزش مدیریت وزارت نیرو، مرکز مطالعات انرژی ایران، سازمان انرژی‌های نو ایران، سازمان بهرهوری انرژی ایران، مرکز اطلاعات انرژی ایران و آزمایشگاه ملی صرفه‌جوی انرژی ایران از جمله فعالیتهای وی در حوزۀ آب و برق است.
مهندس حمیدرضا چیتچیان دورۀ کارشناسی را در رشتۀ مهندسی مکانیک و دورۀ کارشناسی ارشد را در رشته‌های مهندسی صنایع و مدیریت گذراند و در سال ۱۳۸۴ مدرک دانشوری مهندسی صنایع را از دانشگاه تربیت مدرس دریافت کرد. عضویت در هیئت علمی و هیئت امنای مراکز دانشگاهی و پژوهشی از قبیل دانشگاه صنعتی سهند، دانشگاه صنعتی سهند، دانشگاه جامع علمی- کاربردی، پژوهشگاه نیرو و انجمن علمی انرژی بادی ایران از جمله سوابق علمی وی است.
تأسیس و پایه‌گذاری مؤسسات تحقیقات و آموزش مدیریت وزارت نیرو، مرکز مطالعات انرژی ایران، سازمان انرژی‌های نو ایران، سازمان بهرهوری انرژی ایران، مرکز اطلاعات انرژی ایران و آزمایشگاه ملی صرفه‌جوی انرژی ایران از جمله فعالیتهای وی در حوزۀ آب و برق است.
چیتچیان سوابق شغلی و اجرایی از قبیل عضویت در جهاد سازندگی آذربایجان شرقی، عضویت در سطوح فرماندهی سپاه و حضور در جبهه‌های جنگ تحمیلی، عضویت هیئت رئیسه مجلس دوره سوم، عضویت هیئت مدیره شرکت توانیر و سازمان برق ایران، معاونت وزیر نیرو در امور انرژی، معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو و معاونت هماهنگی و نظارت فرآیندی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را در کارنامه دارد.
پس از معرفی وی به مجلس، مخالفان وی به خلأ برنامههای عملیاتی در حوزۀ مدیریت بهینۀ منابع آب و احیای دریاچۀ ارومیه را به عنوان نقطۀ ضعف برنامههای پیشنهادی چیتچیان عنوان کردند. موافقان نیز با اشاره به سوابق قابل قبول وی، از طرحهای ارائۀ شده در حوزۀ مدیریت منابع آب، رفع مشکلات مالی صنعت برق و استفاده از نیروگاههای خورشیدی دفاع کردند. نهایتاً چیتچیان با ۲۷۲ رأی موافق، ۷ رأی مخالف و ۵ رأی ممتنع به عنوان وزیر نیرو از مجلس رأی اعتماد گرفت.
پس از معرفی وی به مجلس، مخالفان وی به خلأ برنامههای عملیاتی در حوزۀ مدیریت بهینۀ منابع آب و احیای دریاچۀ ارومیه را به عنوان نقطۀ ضعف برنامههای پیشنهادی چیتچیان عنوان کردند. موافقان نیز با اشاره به سوابق قابل قبول وی، از طرحهای ارائۀ شده در حوزۀ مدیریت منابع آب، رفع مشکلات مالی صنعت برق و استفاده از نیروگاههای خورشیدی دفاع کردند. نهایتاً چیتچیان با ۲۷۲ رأی موافق، ۷ رأی مخالف و ۵ رأی ممتنع به عنوان وزیر نیرو از مجلس رأی اعتماد گرفت.
چیت چیان چه برنامه‌ای دارد؟
الف)حوزۀ برق
مهندس چیتچیان اصلی‌ترین چالش وزارت نیرو در شرایط کنونی را کمبود منابع آب و محدودیت منابع مالی عنوان کرد. معضلات اقتصاد صنعت آب و برق و کمبود منابع مالی و نقدینگی سبب ایجاد تراز نامتوازن میان درآمدها و هزینه‌ها و بدهی انباشته این وزارتخانه از دولت در سال‌های گذشته و در نتیجه بروز مشکلات جدی برای وزارت نیرو شده بود.
وی رشد سریع مصرف برق، پایین بودن بازده نیروگاهها، بالا بودن اتلاف انرژی در شبکه‌های انتقال و توزیع، عدم تأمین گاز طبیعی مورد نیاز و الزام به استفاده از سوخت مایع، عدم تأمین هزینههای تولید توسط تعرفههای فروش آب و برق و عدم بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر و فناوری‌های نوین را از مهمترین چالش‌های صنعت برق دانست که باید برای آنها تدابیر ویژه‌ای اندیشیده شود.
چیتچیان وعده داد در جهت رفع مشکل کمبود منابع مالی حوزۀ برق، اصلاح قیمت فروش برق، متناسبسازی قیمت فروش برق با قیمت سوخت تحویلی به نیروگاهها، اختصاص صددرصد منابع حاصل از فعالیت بخش به بنگاه عرضه‌کننده، اختصاص صددرصد منابع حاصل از صادرات برق به بنگاه صادرکننده و اِعمال هزینههای سوخت در مناسبات مالی و خرید و فروش برق در سراسر زنجیرۀ تأمین برق را تحقق بخشد.
نگاهی به سبد تولید برق در کشور نشان میدهد که برق در ایران با استفاده از یک سبد تک‌محصولی از سوخت‌های فسیلی شامل گاز طبیعی، مازوت و گازوییل تولید میشود و نقش نیروگاههای برق‌آبی، هسته‌ای و تجدیدپذیر کمتر از ۸ درصد است. در نتیجه چیتچیان در جهت اصلاح وضع موجود، استفاده از دیگر منابع از جمله زغالسنگ و انرژی‌های تجدیدپذیر را از اولویتهای کاری خود اعلام کرد.
سبد تولید برق کشور در سال ۱۳۹۲
وی همچنین وعده داده بود که با اتمام طرحهای نیمه‌تمام و توسعۀ ظرفیت تولید، انتقال و توزیع برق کشور با خاموشیهای برنامه‌ریزی شده در تابستان ۹۳ مواجه نشود.
از آنجایی که بررسی وضعیت عملکرد نیروگاهها نشان میدهد بازده در یک نیروگاه گازی ۳۰% و در یک نیروگاه سیکل ترکیبی بیش از ۴۵% است، چیتچیان در برنامههای خود به افزایش بازده نیروگاههای کشور با این رویکرد اشاره کرد.
حوزۀ آب
چیتچیان اصلاح نظام قیمتگذاری آب، کنترل ورود فاضلاب خام آبها، صیانت از آب‌های زیرزمینی و جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویه، مدیریت تقاضای آب به ویژه در بخش کشاورزی و شرب، مدیریت حوضهای منابع آب، اولویت دادن به اجرای طرحهای منابع آب مشترک و تغییر روند کاهش آب در تالابها و دریاچهها و اقدام در جهت احیای آنها را مهمترین راهبردهای جلوگیری از بروز بحران آب عنوان کرد.
علاوه بر این موارد، وزیر نیرو وعده داد با افزایش سهم بخش آب و آبفا از اعتبارات عمومی، مدیریت ملی آب، اولویت‌بندی اجرای طرحهای آب و آبفا و استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در اجرا و بهرهبرداری از طرحهای آب و آبفا در رفع مشکلات اساسی بخش آب و فاضلاب بکوشد. توسعۀ شبکۀ آبرسانی شهری و روستایی و هوشمندسازی سامانههای توزیع آب نیز از دیگر برنامههای چیتچیان برای تصدی وزارت نیرو بود.
حوزۀ آب
چیتچیان اصلاح نظام قیمتگذاری آب، کنترل ورود فاضلاب خام آبها، صیانت از آب‌های زیرزمینی و جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویه، مدیریت تقاضای آب به ویژه در بخش کشاورزی و شرب، مدیریت حوضهای منابع آب، اولویت دادن به اجرای طرحهای منابع آب مشترک و تغییر روند کاهش آب در تالابها و دریاچهها و اقدام در جهت احیای آنها را مهمترین راهبردهای جلوگیری از بروز بحران آب عنوان کرد.
علاوه بر این موارد، وزیر نیرو وعده داد با افزایش سهم بخش آب و آبفا از اعتبارات عمومی، مدیریت ملی آب، اولویت‌بندی اجرای طرحهای آب و آبفا و استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در اجرا و بهرهبرداری از طرحهای آب و آبفا در رفع مشکلات اساسی بخش آب و فاضلاب بکوشد. توسعۀ شبکۀ آبرسانی شهری و روستایی و هوشمندسازی سامانههای توزیع آب نیز از دیگر برنامههای چیتچیان برای تصدی وزارت نیرو بود.
بازدید رهبرانقلاب از کارخانه مپنا در روز صنعت برق
مهمترین تصمیمات و اقدامات چیت چیان / مثبت
۱- اصلاح نابسامانی‌های اقتصاد برق
چیتچیان در آغاز حضور خود در پی رفع مشکلات مالی صنعت برق برآمد که نتیجه این تلاش‌ها را میتوان در جدا شدن بخش برق کشور از سازوکار هدفمند کردن یارانهها مشاهده کرد. بر مبنای این تغییرات، وزارت نیرو از پرداخت سهم هدفمندی یارانهها معاف شد. همچنین از این پس، این وزارتخانه تلاش میکند تا بدهی نیروگاههای خصوصی را به‌صورت نقدی و در زمان کوتاهی پس از تزریق برق به شبکه سراسری پرداخت کند.
همچنین وزارت نیرو با پیشنهاد طرحی به مجلس، قصد دارد شیوۀ خصوصیسازی نیروگاهها را اصلاح و پیش از واگذاری، آنها را به یک شرکت مستقل تبدیل کند تا علاوه بر انتقال اموال، بدهیهای نیروگاهها نیز به خریدار منتقل شود.
همچنین وزارت نیرو با پیشنهاد طرحی به مجلس، قصد دارد شیوۀ خصوصیسازی نیروگاهها را اصلاح و پیش از واگذاری، آنها را به یک شرکت مستقل تبدیل کند تا علاوه بر انتقال اموال، بدهیهای نیروگاهها نیز به خریدار منتقل شود.
۲- تنوع‌بخشی به سبد تولید برق
چیتچیان در سال ۹۲ قیمت خرید تضمینی برق از منابع تجدیدپذیر را از ۱۸۶٫۳ تومان به ۴۴۳ تومان افزایش داد و گام مؤثری در راستای رفع موانع سرمایهگذاری در این حوزه برداشت. بر مبنای اعلام وزارت نیرو قرار است ظرفیت نیروگاههای بادی کشور از ۱۲۰ مگاوات کنونی به ۳۰۰ مگاوات تا پایان سال ۹۳ برسد و در این مسیر فناوری‌های جدیدی مورد استفاده قرار گیرد.
افتتاح مزرعه بادی کهک در مرداد ماه 93
اقدام دیگر وزارت نیرو در این زمینه ارائه کمک‌های بلاعوض در تأمین سرمایه اولیه برای تأمین برق با استفاده از صفحه‌های خورشیدی است. طبق اعلام وزارت نیرو مشترکین متقاضی نصب و استفاده از صفحه‌های خورشیدی می‌توانند ۵۰ درصد از هزینه اولیه خرید این تجهیزات را به‌صورت بلاعوض از وزارت نیرو دریافت کنند و مازاد تولید برق خود را نیز به قیمت ۴۴۳ تومان به ازای هر کیلووات ساعت به دولت بفروشند. درنتیجه با رویکرد اصولی چیتچیان، در این دوره گسترش منابع تجدیدپذیر در کشور از جمله نیروگاههای بادی و خورشیدی شدت گرفته است.
شایان ذکر است در سال‌های گذشته پایین بودن قیمت خرید تضمینی برق از منابع تجدیدپذیر به عنوان اصلی‌ترین چالش توسعه این منابع در کشور به شمار می‌رفت. این در حالی است که با در نظر گرفتن ارزش واقعی سوخت مصرفی نیروگاههای کشور، استفاده از این منابع نه‌تنها سبد تولید برق کشور را متنوع میکند، بلکه صرفه‌جویی اقتصادی نیز برای کشور به همراه دارد.
۳- کاهش تلفات برق
بر اساس آمار وزارت نیرو انرژی الکتریکی تولیدشده در کشور در سال ۹۲ به ۲۵۵ میلیارد کیلووات ساعت و میزان انرژی فروخته‌شده به مصرف‌کنندگان نهایی به ۲۰۶ میلیارد کیلووات ساعت رسید. با توجه به میزان صادرات و واردات برق و همچنین انرژی تولیدشده توسط صنایع بزرگ، تلفات شبکه انتقال و توزیع در این سال ۱۴ درصد محاسبه میشود. این در حالی است که متوسط تلفات شبکه برق در بین کشورهای مختلف دنیا ۸٫۳ درصد است و نشان میدهد در شبکه برق کشور دو برابر متوسط دنیا انرژی تلف میشود. درنتیجه یکی از چالش‌های کلیدی صنعت برق کشور تلفات بالای شبکه برق سراسری تلقی میشود.
۳- کاهش تلفات برق
بر اساس آمار وزارت نیرو انرژی الکتریکی تولیدشده در کشور در سال ۹۲ به ۲۵۵ میلیارد کیلووات ساعت و میزان انرژی فروخته‌شده به مصرف‌کنندگان نهایی به ۲۰۶ میلیارد کیلووات ساعت رسید. با توجه به میزان صادرات و واردات برق و همچنین انرژی تولیدشده توسط صنایع بزرگ، تلفات شبکه انتقال و توزیع در این سال ۱۴ درصد محاسبه میشود. این در حالی است که متوسط تلفات شبکه برق در بین کشورهای مختلف دنیا ۸٫۳ درصد است و نشان میدهد در شبکه برق کشور دو برابر متوسط دنیا انرژی تلف میشود. درنتیجه یکی از چالش‌های کلیدی صنعت برق کشور تلفات بالای شبکه برق سراسری تلقی میشود.
چیتچیان برای حل این مشکل چند راهکار را در دستور کار خود قرار داد که میتوان از جمله آن به هوشمند سازی کنتورها و گسترش تولید برق در محل مصرف (تولید پراکنده) اشاره کرد. در این راستا وزیر نیرو اعلام کرده است که در صورت تولید برق در نیروگاههای کوچک در قالب تولید پراکنده برای هر کیلووات ساعت ۷۲٫۵ تومان به تولیدکننده پرداخت میکند که این رقم برای مولدهای تولید همزمان برق، حرارت و برودت تا ۹۰ تومان نیز افزایش مییابد. با این اقدام برق مورد نیاز مشترکین در محل مصرف، تولید و از تلفات شبکه انتقال، و توزیع جلوگیری میشود.
بازدید وزیر نیرو از دیسپاچینگ تهران در آبان ماه سال 92
۴- افزایش بازده نیروگاههای کشور
همان‌طور که گفته شد، چیتچیان در برنامههای خود به افزایش بازده نیروگاههای کشور اشاره کرده بود. مسئولین دولت اعلام کردند که در حال پیگیری اجرای پروژههای تبدیل نیروگاههای گازی به سیکل ترکیبی هستند. در طی این مدت، آیین‌نامه اجرایی مربوطه در هیئت دولت تصویب و عملیات تبدیل نیروگاه گازی پرند به سیکل ترکیبی با پیمانکاری شرکت مپنا آغاز گردید. همچنین احداث نیروگاه سیکل ترکیبی هریس نیز کلنگزنی شد و اخیراً نیز وزیر نیرو از آغاز عملیات اجرایی نصب واحد بخار نیروگاههای سمنان و شاهرود خبر داد. علیرغم گامهای مثبت دولت در این زمینه، توجه به ظرفیت ۱۶ هزار مگاواتی تبدیل نیروگاههای گازی کشور به سیکل ترکیبی نشان میدهد که اقدامات وزارت نیرو در این زمینه کافی نیست و لازم است با استفاده از روشهای سرمایهگذاری کارآمد، از قبیل بیع متقابل، برای جذب سرمایه به‌سوی این حوزه اقدام شود. هوشنگ فلاحتیان، معاون وزیر نیرو، وعده داده است که تا پایان دولت یازدهم ۸ هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی جدید از طریق تبدیل نیروگاههای گازی به سیکل ترکیبی ایجاد خواهد شد.
مهمترین تصمیمات و اقدامات چیت چیان / منفی
۱- عدم توجه به اصلاح الگوی مصرف در تعرفه گذاری‌های جدید برق
یکی از ریشه‌های بدهی وزارت نیرو، تثبیت تعرفههای برق و آب مشترکین وزارت نیرو از سال ۹۰ و اجرا نشدن گام دوم هدفمندی یارانهها بود. ثابت ماندن تعرفه‌ها در کنار تورم عمومی کشور، سبب شد تا هزینههای این وزارتخانه در سال‌های گذشته پوشش داده نشود. وزارت نیرو که مجوز افزایش ۲۴ درصدی برق را کسب کرده بود، تعرفه بخش صنعتی و کشاورزی را کمتر از ۲۴ درصد و بخش خانگی را بیش از ۲۴ درصد افزایش داد تا به‌طور متوسط، رشد درآمدی ۲۴ درصد را محقق نماید. این وزارتخانه با این اقدام از بخش تولیدی کشور حمایت و زمینه صرفه‌جویی و اصلاح الگوی مصرف را در بخش خانگی فراهم کرد.
نحوه تعرفه گذاری این وزارتخانه در ارائه تعرفههای پیشنهادی نیز روشی پیشرو به شمار می‌رفت که بر مبنای آن افزایش هزینه برای مشترکین پرمصرف بیش از مشترکین کم‌مصرف در نظر گرفته‌شده بود،. اما متأسفانه بنا بر نظر مستقیم رییس محترم جمهور، درصد افزایش هزینه برق به‌صورت یکسان بین پله‌های مختلف مصرف اعمال شد و مشترکین پرمصرف و کم‌مصرف به یک نحو با افزایش هزینه روبرو شدند.
نحوه تعرفه گذاری این وزارتخانه در ارائه تعرفههای پیشنهادی نیز روشی پیشرو به شمار می‌رفت که بر مبنای آن افزایش هزینه برای مشترکین پرمصرف بیش از مشترکین کم‌مصرف در نظر گرفته‌شده بود،. اما متأسفانه بنا بر نظر مستقیم رییس محترم جمهور، درصد افزایش هزینه برق به‌صورت یکسان بین پله‌های مختلف مصرف اعمال شد و مشترکین پرمصرف و کم‌مصرف به یک نحو با افزایش هزینه روبرو شدند.
درصد رشد قیمت برق برای پله‌های مختلف مصرفی
درنتیجه اگرچه با اجرای گام دوم هدفمند کردن یارانهها مشکل اقتصاد برق و آب در مجموع تا حدودی رفع میشود، اما با افزایش یکسان تعرفه‌ها، مشترکین پرمصرف که به‌طور عمده از دهک‌های بالای درآمدی هستند، تغییر هزینه کمتری را نسبت به دهک‌های کم‌درآمد (یا همان کم‌مصرف) در سبد مصرفی خانوار مشاهده می‌کنند و به مصرف بی‌رویه خود ادامه می‌دهند و نمی‌توان صرفه‌جویی و اصلاح الگوی مصرف را انتظار داشت. سیل گسترش استفاده از کولرهای گازی در شهرهایی مثل تهران مؤید بی اثر بودن شیوه ی فعلی تعرفه گذاری برق است.
۲- سوء مدیریت منابع آبی
۹۲% ذخایر آبی به مصرف بخش کشاورزی میرسد، حال آنکه نه وزارت نیرو متولی کشاورزی است و نه وزارت کشاورزی پاسخگوی مدیریت منابع آبی. این نقص ساختاری سبب میشود وزارت نیرو ابزارهای لازم برای ارتقاء بهرهوری را در اختیار نداشته باشد و اصولاً نتواند اقدام قابل توجهی در زمینۀ بهینهسازی مصرف آب انجام دهد. طبق قانون قرار بر تحویل حجمی آب توسط وزارت نیرو به وزارت جهاد بوده که هیچ‌گاه این امر محقق نشده است. نگاهی به روند رهاسازی آب ذخیره‌ای سدها نشان میدهد تأمین برق در فصل گرما بر ذخیره‌سازی آب برای فصل کشت و زرع مناطق پایین‌دست، ترجیح داده شده است.
بنابراین سوء مدیریت منابع آبی بحرانی‌تر از وضع منابع آبی است و این شرایط، تهدیدات ناشی از کم‌آبی را تشدید میکند. ناهماهنگی در رهاسازی آب سدها، اتلاف شدید آب در شبکه‌های توزیعی، کمتوجهی به طرحهای آبخیزداری و نبود آمار واقعی از میزان آب مورد نیاز (نه واردشده) بخش کشاورزی نتیجه تشتت در مدیریت منابع آبی کشور و ناهماهنگی بین بخش عرضه و تقاضاست و به نظر میرسد وزیر نیرو نسبت به اصلاح مدیریت منابع آب کشور غافل بوده است. شرایط به گونه‌ایست که مدیر بخش منابع آب، تنها دغدغۀ بخش کوچکی از آب (خانگی، صنعتی و نیروگاه برقابی) را دارد، که این حجم آب سهمی کمتر از ۸% درصد از کل آب تجدیدپذیر را شامل میشود.
۳- انفعال در برخورد با مشترکان پرمصرف آب ۲- سوء مدیریت منابع آبی
۹۲% ذخایر آبی به مصرف بخش کشاورزی میرسد، حال آنکه نه وزارت نیرو متولی کشاورزی است و نه وزارت کشاورزی پاسخگوی مدیریت منابع آبی. این نقص ساختاری سبب میشود وزارت نیرو ابزارهای لازم برای ارتقاء بهرهوری را در اختیار نداشته باشد و اصولاً نتواند اقدام قابل توجهی در زمینۀ بهینهسازی مصرف آب انجام دهد. طبق قانون قرار بر تحویل حجمی آب توسط وزارت نیرو به وزارت جهاد بوده که هیچ‌گاه این امر محقق نشده است. نگاهی به روند رهاسازی آب ذخیره‌ای سدها نشان میدهد تأمین برق در فصل گرما بر ذخیره‌سازی آب برای فصل کشت و زرع مناطق پایین‌دست، ترجیح داده شده است.
بنابراین سوء مدیریت منابع آبی بحرانی‌تر از وضع منابع آبی است و این شرایط، تهدیدات ناشی از کم‌آبی را تشدید میکند. ناهماهنگی در رهاسازی آب سدها، اتلاف شدید آب در شبکه‌های توزیعی، کمتوجهی به طرحهای آبخیزداری و نبود آمار واقعی از میزان آب مورد نیاز (نه واردشده) بخش کشاورزی نتیجه تشتت در مدیریت منابع آبی کشور و ناهماهنگی بین بخش عرضه و تقاضاست و به نظر میرسد وزیر نیرو نسبت به اصلاح مدیریت منابع آب کشور غافل بوده است. شرایط به گونه‌ایست که مدیر بخش منابع آب، تنها دغدغۀ بخش کوچکی از آب (خانگی، صنعتی و نیروگاه برقابی) را دارد، که این حجم آب سهمی کمتر از ۸% درصد از کل آب تجدیدپذیر را شامل میشود.
نحوه مصرف آب در مصارف خانگی و تجاری نیز از دیگر موضوعاتی است که مورد توجه چیتچیان بوده است. یکی از مهمترین راه‌کارهایی که برای اصلاح وضعیت مصرف آب دنبال میشود استفاده از سیگنال قیمت‌ها است که بر مبنای آن اگر با افزایش مصرف، هزینه آن نیز به‌صورت نمایی افزایش پیدا کند خودبه‌خود بسیاری از مردم به فکر کاهش مصرف می‌افتند. اما وزارت نیرو اعلام کرده که در حال حاضر مجوزی برای برخورد با مشترکان پرمصرف آب ندارد و البته برای این منظور درخواست مجوز کرده است تا پس از دریافت آن و بعد از اعلام هشدار، آب مشترکان پرمصرف قطع شود. در پی کاهش شدید منابع آبی، مدیرعامل آبفای تهران اخیراً اعلام کرده است که آب مشترکین پر مصرف قطع خواهد شد. همچنین برای تعیین قیمت اقتصادی آب و درنتیجه منطقی شدن مصرف، وزیر نیرو از آغاز مطالعات طرح تشکیل بازار آب خبر داد.
۴- توجه بیش از حد به مهار حق‌آبه های مرزی
چیت چیان در چند جا بحث لزوم مهار آب‌های مرزی را مطرح کرده است و استنادش به قوانین بینالمللی است که به زودی کشورها را از تغییر در سهمبری از حق‌آبه‌های مرزی منع میکند. در حال حاضر۱۳ میلیارد مترمکعب آب از کشورهای همسایه به کشور ما وارد میشود و ۱۲ میلیارد مترمکعب آب به کشورهای همسایه می‌رود.
۴- توجه بیش از حد به مهار حق‌آبه های مرزی
چیت چیان در چند جا بحث لزوم مهار آب‌های مرزی را مطرح کرده است و استنادش به قوانین بینالمللی است که به زودی کشورها را از تغییر در سهمبری از حق‌آبه‌های مرزی منع میکند. در حال حاضر۱۳ میلیارد مترمکعب آب از کشورهای همسایه به کشور ما وارد میشود و ۱۲ میلیارد مترمکعب آب به کشورهای همسایه می‌رود.
بازدید وزیر نیرو از هیرمند در فروردین 93
لذا به نظر میرسد مدیریت صحیح و بهره‌ور از منابع آب مهم‌تر از ایجاد تنش برای کسب سهم بیشتر از آب و محروم کردن کشورهای همسایه است. حدود ۱٫۶۵ برابر نیاز، سد در کشور ساخته شده است، اما احداث این سازه‌های عمرانی همچنان بیشترین سهم بودجه تأمین آب را به خود اختصاص میدهد؛ حال آنکه اولویت در توزیع بودجه باید با بخشهایی از قبیل ارتقای بهرهوری شبکۀ آبرسانی، مدیریت آبخیزداری و افزایش بازده آبیاری باشد. جالب‌تر اینکه عمر سدها، در کشوری که سه برابر متوسط جهانی تبخیر دارد، در حالی به اتمام میرسد که هنوز شبکه‌های انتقال آب پاییندستی آن احداث نشده است.
لازم به ذکر است هماکنون سالیانه بیش از ۴۳۰ میلیارد مترمکعب آب در اثر بارش به کشور وارد میشود و اگر این آبها به درستی مدیریت شوند قطعاً به آب‌های مرزی نیازی نبوده و این موضوع از اولویت خارج خواهد شد.
۵- برخوردهای نادرست با برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی
کشاورزان جهت تأمین سوخت موتور- پمپهای گازوئیلی خود باید از وزارت نیرو مجوز دریافت نمایند. از سوی دیگر، این وزارتخانه فقط به چاه‌های دارای مجوز گازوئیل تحویل میدهد. این در حالی است که در طی چند دهۀ اخیر، بیش از ۴۰ درصد چاه‌های فعال کشور به صورت غیرمجاز گسترش‌یافته و هم اکنون کشاورزانِ مالک این چاه‌ها با کمبود شدید گازوئیل مواجه شده‌اند. در واقع باید گفت رفتارهای پلیسی جایگزین سازوکارهای توسعه متوازن بین بخشی شده است و در آینده نزدیک مشکلات امنیت اجتماعی و غذایی برای کشور به وجود خواهد آورد.
لازم به ذکر است هماکنون سالیانه بیش از ۴۳۰ میلیارد مترمکعب آب در اثر بارش به کشور وارد میشود و اگر این آبها به درستی مدیریت شوند قطعاً به آب‌های مرزی نیازی نبوده و این موضوع از اولویت خارج خواهد شد.
۵- برخوردهای نادرست با برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی
کشاورزان جهت تأمین سوخت موتور- پمپهای گازوئیلی خود باید از وزارت نیرو مجوز دریافت نمایند. از سوی دیگر، این وزارتخانه فقط به چاه‌های دارای مجوز گازوئیل تحویل میدهد. این در حالی است که در طی چند دهۀ اخیر، بیش از ۴۰ درصد چاه‌های فعال کشور به صورت غیرمجاز گسترش‌یافته و هم اکنون کشاورزانِ مالک این چاه‌ها با کمبود شدید گازوئیل مواجه شده‌اند. در واقع باید گفت رفتارهای پلیسی جایگزین سازوکارهای توسعه متوازن بین بخشی شده است و در آینده نزدیک مشکلات امنیت اجتماعی و غذایی برای کشور به وجود خواهد آورد.
آنچه چیت چیان با آن مواجه شد
تحولات آب‌وهوایی از عواملی هستند که تأثیر بسزایی بر حوزۀ آب و برق دارند. کاهش بارندگی‌های سالیانه و گرمای بی سابقۀ هوا در بسیاری از نقاط کشور در سال ۹۳ وزارت نیرو را در تأمین آب و برق مورد نیاز کشور دچار چالش نمود. گرمای هوا تا آنجا مصرف برق کشور را افزایش داد که وزارت نفت از تأمین گاز مورد نیاز نیروگاههای برق عاجز شد و برخی نیروگاهها از ذخیرۀ زمستانی سوخت مایع خود استفاده کردند.
نشست مدیران وزارت نیرو با رئیس‌جمهور در فروردین ماه 93
گرچه عملکرد یکسالۀ چیت چیان برای ارزیابی جامع و مانع کارآمدی او چندان کافی نیست، اما به طور کلی میتوان گفت وزارت نیرو در حوزۀ برق اقدامات مثبت و قابل‌توجهی داشته و علیرغم وجود کاستی‌های فراوان در این بخش، میتوان به آیندهای روشن امیدوار بود. جدا کردن صنعت برق از سازوکار تأمین منابع یارانهها، افزایش تعرفۀ خرید برق تضمینی از تولیدکنندگان برق از منابع تجدیدپذیر، تعیین قیمت خرید برق از مولدهای پراکنده و حمایت از تولیدکنندگان برق خورشیدی از جمله اقدامات مثبت وزارت نیرو در یک سال گذشته است. همچنین میتوان استفاده از ظرفیت هدفمندی یارانهها و تاکید بر صادرات برق به جای صادرات گاز را، نشانۀ تلاش این وزارتخانه برای همسویی با جهتگیریهای اقتصاد مقاومتی دانست.
از سوی دیگر، بازده پایین نیروگاههای حرارتی برخلاف تصریحات قانون برنامۀ پنجم توسعه و برداشت بی‌رویه از آب ذخیرۀ سدها جهت تولید برق، کارنامۀ یکسالۀ وزارت نیرو را خدشهدار کرده است. به علاوه، علیرغم وعدهای که وزیر نیرو مبنی بر دخالت دادن هزینۀ سوخت نیروگاهها در مناسبات مالی صنعت برق داده بود، تا کنون اقدام قابل‌توجهی در این زمینه صورت نگرفته و به همین دلیل تغییر چشمگیری در کاهش مصرف انرژی نیروگاهها و کاهش مصرف برق رخ نداده است.
در زمینۀ آب به نظر میرسد کمبود منابع مالی، نقایص عمیق ساختاری، سدسازی‌های بی‌رویه و مهم تر از همه، فقدان برنامه‌ریزی جامع و واحد برای مدیریت منابع آب و روی آوردن به اقدامات سطحی و کوتاه‌مدت در این مورد، عملکرد دولت را با انتقاد جدی مواجه کرده است. در پایان نتیجۀ ارزیابی میزان تطابق وعدهها و اقدامات وزارت نیرو در یک سال اخیر به صورت خلاصه در قالب جدولی در انتهای این بخش آمده است.
از سوی دیگر، بازده پایین نیروگاههای حرارتی برخلاف تصریحات قانون برنامۀ پنجم توسعه و برداشت بی‌رویه از آب ذخیرۀ سدها جهت تولید برق، کارنامۀ یکسالۀ وزارت نیرو را خدشهدار کرده است. به علاوه، علیرغم وعدهای که وزیر نیرو مبنی بر دخالت دادن هزینۀ سوخت نیروگاهها در مناسبات مالی صنعت برق داده بود، تا کنون اقدام قابل‌توجهی در این زمینه صورت نگرفته و به همین دلیل تغییر چشمگیری در کاهش مصرف انرژی نیروگاهها و کاهش مصرف برق رخ نداده است.
در زمینۀ آب به نظر میرسد کمبود منابع مالی، نقایص عمیق ساختاری، سدسازی‌های بی‌رویه و مهم تر از همه، فقدان برنامه‌ریزی جامع و واحد برای مدیریت منابع آب و روی آوردن به اقدامات سطحی و کوتاه‌مدت در این مورد، عملکرد دولت را با انتقاد جدی مواجه کرده است. در پایان نتیجۀ ارزیابی میزان تطابق وعدهها و اقدامات وزارت نیرو در یک سال اخیر به صورت خلاصه در قالب جدولی در انتهای این بخش آمده است.
جدول ۲: مهمترین برنامههای وزیر نیرو و اقدامات متناسب با آنها
منبع: عیارآنلاین
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۷
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
محمد
| 
۱۵:۳۹ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
گزارش بسیار مبسوط و خوبی بود.به نظرم خلا مدیریت اب در کشور که در وزارت نیروی مهندس چیت چیان شکل گرفته حاصل بی تدبیری در مسئولان وزارتخنه علی الخصوص شخص قائم مقام ایشان است.
انتظار میرت آقای ستاری که فردی با تخصص در حوزه آب هستند بتوانند مشکلات را ساماندهی کنند.
پاسخ ها
ناشناس
| | 
این گزارش ناقص است و باید قست دومی هم داشته باشدشما مثلا بحث صادرات برق رو بررسی نکردید و همچنین دعوا با وزارت نفت درباره قیمت گاز
سفرهای وزیر نیرو به استانهای کشور و همچنین سفرهای خارجی هم باید بررسی میشد.
ناشناس
| | ستاری کیه؟ نکنه منظورت ستار محمودی بود!ولی اگر منظورت همین بود باید بگم که منم با نظرت موافقم. واقعا چیت چیان چرا همچین قائم مقامی گذاشته؟
ناشناس
| ۱۵:۴۴ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
همین که برادر چیت چیان گفته که "بدهی برقی وزارت نیرو نه تنها کم نشده، بلکه افزایش یافته است" نشان از ضعف مدیریت در این دولت و این وزراتخانه دارد. ناشناس
| ۰۷:۴۹ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۳
در حوزه برق هم توفیق آنچنانی حاصل نشده است. تصویب طرح و در فکر بهبود اوضاع بودن با اجرا کردن آنها فرق دارد. با این مدیران فعلی بعید می دانیم صنعت برق رشد قابل توجهی داشته باشد ناشناس
| ۰۷:۵۰ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۳
طرح های خوبی در دست اجرا دارد. باید بهش فرصت داد پاسخ ها
ناشناس
| | شما خرابکاری در حوزه آب رو اسم رو میزاری طرح خوب؟! 
ارسال نظر قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
