خطرات و عوارض شدید اشعه ایکس مورد استفاده در رادیولوژی پزشکی

به گزارش برق نیوز، طبق تحقیقات منتشر شده در مجله JAMA، اشعه ایکس رایج‌ترین شیوه تصویربرداری پزشکی محسوب می‌شود. آمار‌های این تحقیق نشان می‌دهد که از هر ۱۰۰۰ نفر، ۷۸۳ مورد از این روش استفاده کرده‌اند که این میزان ۵۵.۱ درصد از کل تصویربرداری‌های پزشکی را شامل می‌شود. این اشعه برای تشخیص طیف وسیعی از مشکلات پزشکی همچون پوسیدگی دندان و شکستگی استخوان استفاده می‌شود. با وجود نقشی که اشعه ایکس در تشخیص و درمان بیماری‌ها دارد، استفاده از آن بدون عوارض نیست و می‌تواند خطراتی همچون افزایش ریسک سرطان، آب مروارید، سوختگی پوست و ریزش مو را به همراه داشته باشد.

در این مقاله، ابتدا به کاربرد‌های اصلی اشعه ایکس در حوزه پزشکی و عوارض جانبی احتمالی آن پرداخته و در ادامه، ویژگی‌های یک مرکز رادیولوژی خوب در تهران را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

اشعه ایکس در پزشکی چه کاربرد‌هایی دارد؟

از اشعه ایکس برای تشخیص دقیق مشکلات مختلفی همچون تومور، شکستگی استخوان و پوسیدگی دندان استفاده می‌شود. همچنین، این پرتو به پزشکان در یافتن اجسام خارجی در بدن، تشخیص عفونت‌هایی همچون ذات‌الریه و ارزیابی آسیب‌های مفصلی مثل آرتروز کمک می‌کند. علاوه‌براین، اشعه ایکس اساس روش‌های تصویربرداری پیشرفته‌ای همچون ماموگرافی، سی‌تی اسکن، فلوروسکوپی و آنژیوگرافی به شمار می‌رود. تمامی این تصویربرداری‌های پزشکی توسط متخصصان رادیولوژی همچون دکتر رادیولوژی تهران، با دقت بالا انجام می‌شود.

چرا هنوز اشعه ایکس یکی از روش‌های پرکاربرد در پزشکی است؟

اشعه ایکس به دلیل سه ویژگی مهم خود، استفاده گسترده‌ای در زمینه پزشکی دارد و هنوز هم یکی از روش‌های اصلی و پرکاربرد در این حوزه به شمار می‌رود. این ویژگی‌ها شامل موارد زیر هستند:

• مقرون‌به‌صرفه بودن
• توانایی ثبت تصاویر دقیق
• غیرتهاجمی بودن

اشعه ایکس چه تاثیری بر بدن انسان دارد؟

اشعه ایکس با وجود مزایا و کاربرد‌های گسترده خود در حوزه پزشکی، می‌تواند خطر و عوارض‌هایی برای بدن در پی داشته باشد. در ادامه، با برخی از اثرات اشعه ایکس بر بدن آشنا خواهید شد.

افزایش احتمال بروز سرطان

قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس می‌تواند احتمال تغییرات ژنتیکی در DNA و در نتیجه افزایش خطر ابتلا به سرطان در سال‌های بعد را بیشتر کند. این ریسک به طور مستقیم با دوز تابش و تعداد دفعات قرارگیری فرد در معرض اشعه مرتبط است. براساس نتایج یک مطالعه، قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس تا سن ۷۵ سالگی، خطر ابتلا به سرطان را تنها حدود ۰.۶ تا ۱.۸ درصد افزایش می‌دهد که مقدار بسیار ناچیزی است.

احتمال ایجاد واکنش‌های پوستی و ریزش مو

برخی بیماران ممکن است پس از قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس، دچار واکنش‌های پوستی شوند. این واکنش‌ها اغلب به صورت قرمزی ظاهر شده و شبیه آفتاب‌سوختگی هستند. همچنین ممکن است پوست حساس، خشک یا دچار خارش شود که این امر ناشی از اختلال موقت در تولید چربی طبیعی پوست است. در موارد تابش طولانی یا شدید، احتمال ریزش مو هم وجود دارد.

اسهال و استفراغ و کاهش سلول‌های خونی

قرار گرفتن در معرض دوز بالای اشعه ایکس می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی همچون استفراغ، اسهال و کاهش تعداد سلول‌های خونی شود. این عوارض معمولا کوتاه‌مدت هستند و بیشتر در مواقعی رخ می‌دهند که ناحیه وسیعی از بدن در معرض تابش اشعه ایکس با دوز بالا قرار بگیرد.

افزایش احتمال ابتلا به آب مروارید

یکی از عوارض ناشی از سطوح بالای تابش اشعه ایکس، کدر شدن عدسی چشم و تشکیل آب مروارید است. سرعت پیشرفت این بیماری، به‌طور مستقیم با میزان دوز تابش ارتباط دارد. به‌عنوان مثال، دوز‌های بین ۲.۵ تا ۶ گری معمولا در حدود ۸ سال باعث ایجاد آب مروارید می‌شوند، درحالی‌که دوز‌های بین ۶.۵ تا ۱۱.۵ گری، این مدت زمان را به ۴ سال کاهش می‌دهند.

چه کسانی بیشتر در معرض خطرات اشعه ایکس هستند؟

آسیب‌پذیرترین گروه‌ها در برابر خطرات ناشی از اشعه ایکس شامل موارد زیر هستند:

• زنان باردار
• کودکان
• پرسنل مراکز رادیولوژی

توجه: مواجهه با دوز بالای اشعه ایکس در دو هفته اول پس از لقاح ممکن است به سقط جنین منجر شود. همچنین، دریافت تابش زیاد این اشعه در حدود هفته هشتم بارداری خطر بروز برخی ناهنجاری‌های مادرزادی را افزایش می‌دهد.

چگونه می‌توان خطرات اشعه ایکس را کاهش داد؟

برای کاهش خطرات ناشی از اشعه ایکس در مراکز رادیولوژی و تصویربرداری، رعایت دقیق اصول ایمنی توسط دکتر رادیولوژی تهران و به‌کارگیری تجهیزات مدرن و پیشرفته ضروری است. در ادامه به توضیح هر یک از این موارد می‌پردازیم.

رعایت اصول ایمنی در مراکز تصویربرداری

با محدود کردن زمان قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس، افزایش فاصله از منبع تابش و استفاده از پوشش‌های محافظ سربی همچون جلیقه، عینک و دستکش می‌توان میزان تابش دریافتی را به مقدار زیادی کاهش داد. این اقدامات که بخشی از اصول کلی حفاظت در برابر اشعه ایکس هستند، نقش کلیدی در حفظ سلامت بیماران و پرسنل دارند.

نقش دستگاه‌های مدرن و به‌روز در کاهش عوارض

کاهش دوز تابش، یکی از مهم‌ترین مزایای سیستم‌های رادیوگرافی دیجیتال (DR) و فناوری‌های نوین اشعه ایکس محسوب می‌شود. این سیستم‌ها برای تولید تصویر، نسبت به رادیوگرافی معمولی به پرتو ایکس کمتری نیاز دارند. در نتیجه، میزان اشعه ایکس دریافتی توسط بیمار به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته و احتمال بروز عوارض ناشی از آن به حداقل می‌رسد.

ویژگی‌های یک مرکز رادیولوژی خوب در تهران

ویژگی‌هایی که یک مرکز رادیولوژی خوب در تهران باید داشته باشد، شامل موارد زیر هستند:

تجهیزات پیشرفته

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های یک مرکز رادیولوژی معتبر، داشتن تجهیزات مدرن و به‌روز است. برخورداری از تجهیزات تصویربرداری مدرن و پیشرفته همچون سیستم‌های رادیوگرافی دیجیتال (DR)، نه‌تن‌ها به ارتقاء کیفیت تصاویر کمک می‌کنند، بلکه دوز اشعه دریافتی بیمار را هم کاهش می‌دهند. علاوه‌براین، یک مرکز خوب باید طیف متنوعی از خدمات تصویربرداری را برای پاسخگویی به نیاز‌های گوناگون بیماران ارائه دهد.

کادر حرفه‌ای

حضور دکتر رادیولوژی تهران مجرب، مهم‌ترین فاکتور در اعتبار و کیفیت یک مرکز رادیولوژی در تهران به شمار می‌رود. تخصص و مهارت بالای این پزشکان باعث می‌شود تا فرآیند تصویربرداری با دقت بیشتری انجام شده و تفسیر نتایج به‌درستی صورت گیرد. هرچقدر این متخصصان از دانش و تجربه بیشتری برخوردار باشند، کیفیت خدمات ارائه‌شده و دقت نتایج هم بالاتر خواهد بود.

دسترسی سریع

یکی از مهم‌ترین عواملی که هنگام انتخاب بین مراکز رادیولوژی تهران باید در نظر گرفته شود، موقعیت جغرافیایی و دسترسی سریع و راحت به آن است. در کلان‌شهری همچون تهران با ترافیک سنگین، مرکزی که نزدیک محل سکونت بیمار باشد و یا از طریق حمل و نقل عمومی قابل دسترس باشد، در کاهش زمان رفت‌وآمد بسیار موثر است. این موضوع به ویژه در شرایطی که بیمار در وضعیت جسمانی مناسبی نیست یا نیاز به تصویربرداری اورژانسی توسط دکتر رادیولوژی تهران دارد، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

به حداقل رساندن خطر اشعه ایکس با انتخاب مرکز رادیولوژی خوب

با توجه به کاربرد گسترده اشعه ایکس در حوزه پزشکی، آگاهی از این نکته ضروری است که این پرتوها، هرچند نسبتا ایمن هستند، اما پتانسیل اندکی برای ایجاد عوارض جانبی همچون سرطان را هم دارند. این امر اهمیت انتخاب یک مرکز رادیولوژی خوب در تهران را دوچندان می‌کند؛ مرکزی که علاوه بر رعایت دقیق پروتکل‌های ایمنی، از تجهیزات به‌روز و پیشرفته به منظور به حداقل رساندن میزان تابش استفاده کند و سلامت بیماران را اولویت قرار دهد. برای گرفتن وقت ویزیت از دکتر رادیولوژی تهران در بهترین مراکز رادیولوژی می‌توانید از طریق سایت دکتردکتر به صورت آنلاین اقدام کنید.