مقایسه کنتاکتور و کلید اتوماتیک

به گزارش برق نیوز، انتخاب درست بین این دو وسیله در کنار هم، از قطع‌های غیرضروری جلوگیری می‌کند، عملکرد یک سیستم را تضمین می‌نماید و از تجهیزات و تاسیسات شما محافظت می‌کند. برای مقایسه کنتاکتور و کلید اتوماتیک در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

کلید اتوماتیک چیست؟

انواع مختلفی از کلید‌های اتوماتیک وجود دارند که از نظر ساختاری با یکدیگر متفاوت‌اند. بااین‌حال، ویژگی کلی و مشترک در همه کلید‌های اتوماتیک این است که شامل چندین کنتاکت متحرک و ثابت می‌شوند؛ دقیقاً شبیه به کنتاکتور‌های الکتریکی، اما در کلید اتوماتیک این کنتاکت‌ها معمولاً از طریق فشار مکانیکی و پنوماتیکی یا اتصال الکترومغناطیسی به‌صورت فیزیکی با هم تماس پیدا می‌کنند.

کلید اتوماتیک دارای مدار‌های حسگر ولتاژ و جریان است؛ قابلیتی که در کنتاکتور وجود ندارد. دلیلش این است که کلید اتوماتیک به‌صورت خودکار عمل می‌کند و زمانی که یک خطا یا اشکال در سیستم به وجود بیاید، به‌تنهایی و بدون دخالت خارجی فعال می‌شود.

کنتاکتور چیست؟

کنتاکتور ساده‌تر از کلید اتوماتیک است و چندین کنتاکت دارد. بسیاری از این کنتاکت‌ها، متحرک هستند و برخی از آنها ثابت‌اند تا هنگام جذب الکترومغناطیسی، اتصال برقرار شود.

کنتاکتور دارای یک سیم‌پیچ الکترومغناطیسی است که در جریان و ولتاژ پایین عمل می‌کند. بنابراین، هنگامی که جریان کنترلی به سیم‌پیچ می‌رسد، بخش‌های متحرک با کنتاکت‌های ثابت تماس پیدا می‌کنند و بار (مصرف‌کننده) را به منبع برق وصل می‌نمایند.

مقایسه کنتاکتور و کلید اتوماتیک از لحاظ عملکرد

اصل عملکرد کلید اتوماتیک بر پایه دو کنتاکت فلزی ثابت و متحرک است؛ البته کلید اتوماتیک، سیم‌پیچ (بوبین) هم دارد. این کنتاکت‌ها در شرایط عادی و در حالت مدار بسته، با یکدیگر در تماس هستند و اجازه عبور جریان برق را می‌دهند. تماس‌های متحرک از طریق فشار مکانیکی یا هوای فشرده در کنار هم نگه داشته می‌شوند؛ به‌عنوان‌مثال، این فشار از طریق انرژی ذخیره‌شده در مکانیزم تأمین می‌گردد.

زمانی که اضافه‌بار (Overload) رخ می‌دهد، سیم‌پیچ با انرژی پتانسیل شارژ شده و یک پیستون (plunger) به سیستم کنتاکت‌های متحرک وارد می‌شود. این موضوع باعث آزاد شدن انرژی ذخیره شده می‌گردد و کنتاکت‌ها از یکدیگر جدا می‌شوند. پس از جدا شدن، مدار‌های داخل کلید اتوماتیک باز شده و جریان برق قطع می‌گردد. این فرایند از آسیب رسیدن به سیستم جلوگیری می‌کند.

اما عملکرد اصلی کنتاکتور از طریق میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط جریان الکتریکی در سیم‌پیچ آن اتفاق می‌افتد. زمانی که سیم‌پیچ تغذیه می‌شود، کنتاکت متحرک به سمت جلو حرکت می‌کند و نیروی مغناطیسی ایجاد شده باعث می‌شود کنتاکت‌های ثابت و متحرک به یکدیگر بچسبند. در زمان بی‌برق شدن، سیم‌پیچ کنتاکتور به حالت اولیه باز می‌گردد و کنتاکت‌ها از هم جدا می‌شوند، در نتیجه جریان در مدار قطع می‌گردد.

مقایسه کنتاکتور و کلید اتوماتیک از لحاظ ساختار

وظیفه اصلی کنتاکتور اشنایدر، اتصال بار به جریان الکتریکی است که معمولاً در ولتاژ‌های بالا انجام می‌شود. کنتاکتور مزایای خاص خود را دارد؛ برای مثال به‌گونه‌ای طراحی شده است که به‌سرعت باز و بسته می‌شود. از کنتاکتور‌های متحرک زمانی استفاده می‌کنند که نیاز به کنترل یا انتقال بین ولتاژ بالا و پایین وجود داشته باشد.

عملکرد کلید اتوماتیک به‌صورت خودکار است؛ زیرا در صورت بروز اتصال کوتاه یا اضافه‌بار، جریان برق را قطع می‌کند. کارشناسان می‌توانند به‌صورت دستی نیز با کلید اتوماتیک کار کنند و آن را به مدار برق متصل نمایند؛ بنابراین این سیستم در شرایط عادی مانند یک کلید ساده عمل می‌کند.

سایر تفاوت‌های مهم بین کنتاکتور و کلید اتوماتیک

• کنتاکتور یک وسیله ساده سوئیچینگ است؛ درحالی‌که کلید اتوماتیک یک سیستم حفاظتی محسوب می‌شود.
• عملکرد اصلی کنتاکتور «کنترل توان الکتریکی» است؛ اما کلید اتوماتیک، وظیفه «محافظت از مدار» را بر عهده دارد.
• کنتاکتور در شرایط عادی مدار کار می‌کند؛ اما کلید اتوماتیک فقط هنگام بروز خطا وارد عمل می‌شود.
• کنتاکتور به ولتاژ متوسط نیاز دارد؛ ولی کلید اتوماتیک برای عملکرد به ولتاژ بالا نیازمند است.
• استفاده از کنتاکتور ممکن است موجب ایجاد جرقه و نور فلش شود؛ درحالی‌که در کلید اتوماتیک چنین چیزی رخ نمی‌دهد.
• کنتاکتور برای عملکرد خودکار طراحی نشده است؛ درصورتی‌که کلید اتوماتیک می‌تواند در صورت بروز خطا به‌طور خودکار عمل کرده و مدار را قطع یا وصل کند.
• سیستم الکترومغناطیسی در کنتاکتور برای اتصال بین کنتاکت‌های ثابت و متحرک به کار می‌رود؛ اما در کلید اتوماتیک، هم فشار مکانیکی و هم نیروی الکترومغناطیسی برای ایجاد این اتصال مورد نیاز است.
• در کنتاکتور هیچ سیستمی برای خاموش‌سازی قوس الکتریکی (ARC Quenching) وجود ندارد؛ درحالی‌که در کلید‌های اتوماتیک با جریان و ولتاژ بالا چنین سیستمی تعبیه شده است.
• در کنتاکتور، مکانیزمی برای سنجش ولتاژ الکتریکی وجود ندارد؛ ولی کلید اتوماتیک دارای بخش‌های حسگر جریان و ولتاژ است.

برای مقایسه راحت‌تر بین کنتاکتور اشنایدر و کلید اتوماتیک اشنایدر به جدول زیر نگاه کنید: