بررسی وعده مجانی شدن برق؛
بنا به توصیه حضرت امام،برق کم مصرف ها را رایگان کنید
نماینده مردم تهران گفت: باید از پرمصرفها قیمت واقعی و بلکه مضاعف دریافت شود و به کم مصرفها نیز به جای پرداخت یارانه بنا به توصیههای منطقی و اخلاقی و اسلامی حضرت امام (ره) تا حدی مجانی و از حداقل مصرف تا حدی معقول با نازلترین قیمت هزینه دریافت شود. اجرای رایگان شدن برق در دولت میرحسین موسوی برای اولین بار اجرا شد.

سرویس اقتصادی برق نیوز: در سالهای اخیر،
بهویژه پس از اجرای هدفمندی یارانهها و آزادسازی نسبی قیمت حاملهای
انرژی و در نتیجه بالا رفتن قیمت آب و برق و ... عامه مردم که همیشه سختی و
زحمات و مشکلات انقلاب و جامعه بر دوش آنها بوده و هست و خواهد بود، از
روی خلوص و صفا و صداقتشان، گاه به مزاح و گاه به جدّ، میگویند: «شکر خدا،
قولی که امام خمینی اول انقلاب داده بود، عملی شد و آب و برقمان مجانی
شد!»
نظر نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مورد رایگان شدن برق
مهدی کوچکزاده در نطق میان دستورش در صحن علنی روز چهارشنبه 8 بهمن ماه 93 مجلس گفت: از آنجایی که میزان مصرف گاز، برق و آب و بنزین همگی از روی قرائت کنتور و یا با کارتهای هوشمند صادر شده، میسر بوده و مصرف چند قلم اساسی دیگر چون نان، روغن و سایر اقلام از این قبیل مانند بنزین قابل حساب و کتاب دار شدن است، توصیه اکید به کمیسیون تلفیق دارم که به جای پرداخت علی السویه یارانه به همه، قیمت کالاهای یاد شده به صورت پلکانی تعیین شود.
نماینده مردم تهران در ادامه پیشنهادش توضیح داد: باید از پرمصرفها قیمت واقعی و بلکه مضاعف دریافت شود و به کم مصرفها نیز به جای پرداخت یارانه بنا به توصیههای منطقی و اخلاقی و اسلامی حضرت امام (ره) تا حدی مجانی و از حداقل مصرف تا حدی معقول با نازلترین قیمت هزینه دریافت شود. در این مورد پیشنهادهای مکتوبی به کمیسیون تلفیق ارائه دادم.
پیشنهاد رایگان شدن قیمت برق برای کم مصرف ها هم قبلا توسط دیگر نمایندگان مجلس شورای اسلامی مطرح شده بود. حمیدرضا فولادگر نماینده اصفهان
که سابقه دو دوره حضور در مجلس و ریاست
کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی را در کارنامه خود دارد نیز در این رابطه
گفته بود:«در یکی از الحاقیههای لایحه رفع موانع تولید دولت برای آندسته از
خانوارهایی که پایینتر از حد مجاز آب، برق و گاز استفاده میکنند تدابیری
ازجمله ارایه رایگان آنها را در دستور کار خود دارد.»
طرح رایگانشدن انرژی برای خانوارهای کم مصرف آنطور که عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس توضیح میدهد درواقع «تخفیفی» است که ممکن است برای برخی از خانوارهای کممصرف به تخفیفی «100درصدی» منجر شود. خانوارهایی که سیدهاشم بنیهاشمی آنها را 60درصد جامعه ایران میداند.
حسین امیری خامکانی قبلا در این رابطه گفته بود: «رایگان شدن آب، برق، گاز برای کممصرف ها صحت ندارد، تنها بحثی که مرتبط با این مساله در کمیسیون انرژی وجود دارد، در لایحه بودجه است که تعدادی از نمایندگان طرحی را پیشنهاد داده اند تا افزایش قیمت آب، برق و گاز صرفا برای مصرف کنندگان پرمصرف باشد»
طرحی که هفته گذشته در کمیسیون تلفیق رای نیاورد تا دوباره پیشنهاد جدیدی برای نحوه افزایش قیمت برق در سال بعد ارائه شود.
رایگان شدن برق برای مصارف کمتر از 100 کیلووات ساعت ماهانه
معاون
برنامهریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو با تاکید بر اینکه عرضه رایگان آب
و برق برای کم مصرفان که درلایحه رفع موانع تولید مطرح شده به هیچ عنوان
مورد تایید وزارت نیرو نیست، گفت: این مساله از سوی دولت پیشنهاد نشده است.
علیرضا دائمی با تاکید بر اینکه سیاست ما نه افزایش قیمت است و نه کاهش آن افزود: عرضه رایگان آب و برق به خانوارهای کم مصرف درست نیست، چرا که برای تامین آب و برق هزینه می شود.
وی با تاکید بر اینکه وزارت نیرو به دنبال افزایش یا کاهش قیمت آب و برق نیست، به احتمال تغییر تعرفه در چارچوب گام سوم هدفمندی یارانهها اشاره کرد و گفت: در واقع ما به سمتی می رویم که تخفیف قیمت برای کم مصرفان و پرداخت هزینه برای پرمصرفان بیشتر میشود، به گونهای که مشترکان کم مصرف که در گذشته نیز هزینه کمتری می پرداختند، تعرفه پایینتری را پرداخت خواهند کرد، اما تعرفه در مقاطع مصرف بالاتر افزایش مییابد. ما می خواهیم متوسط قیمت همچنان باقی بماند.
معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو با اشاره به اینکه عرضه رایگان آب و برق به کم مصرفان از سوی دولت یا وزارت نیرو پیشنهاد نشده بلکه نمایندگان مجلس آن را مطرح کردهاند، گفت: براساس آنچه نمایندگان پیشنهاد دادند که مورد تایید دولت نیست، عرضه آب و برق به کسانی که ماهانه کمتر از 15 متر مکعب (15هزار لیتر) آب و 100 کیلووات ساعت برق مصرف میکنند، رایگان می شود.
حسن غفوری فرد از ماجرای رایگان شدن برق در دوران حضرت امام (ره) می گوید

آیا نکته ای در مورد قیمت آب و برق به یاد دارید؟ امام در روزهای نهم، دهم، یازدهم اسفند 57 و بیست و یکم فروردین 58 به طرح موضوع آب و برق مجانی برای مستضعفان میپردازند.
روز نهم اسفند 1357 از ضرروت آب و برق مجانی برای طبقات کم بضاعت (صحیفه امام، ج 6، ص262) سخن می گویند و روز دهم اسفند 1357 و در اجتماع مردم قم بر آب و برق مجانی برای مستضعفین و بینوایان (صحیفه امام، ج 6، ص273) تأکید دارند. روز بعد (یازدهم اسفند) تأکید می کنند: «هر چه زودتر باید مشکل مسکن برای بی خانمان ها و فقرای ایران حل گردد و برای هر خانواده مسکن مورد نیازشان تامین شود، آب و برق برای فقرا و بی بضاعت ها باید مجانی گردد.» (همان، ص297) و در 21 فروردین 1358، نه روز بعد از اعلام نظام جمهوری اسلامی ایران نیز بر حق افراد برای داشتن مسکن و خانه و لزوم تهیه خانه های ارزان قیمت برای محرومان (بدون دریافت قیمت زمین) و موظف ساختن دولت در تامین آب و برق و راه اسفالت و وسیله ایاب و ذهاب و مدرسه و درمانگاه و دیگر نیازمندی های عمومی تأکید میکنند.(همان، ص518 و 519)
این پرسش برای بسیاری مطرح است که دولت در دهه 60 برای تحقق این وعدهها چه کرد؟
اول انقلاب، امام خمینی دستورات مکرری برای رعایت حقوق و شرایط مستضعفین داشتند. ما آن موقع طرحی دادیم که دولت هم تصویب کرد، مبنی بر این که برای خانواده های ضعیف، آب و برق تا سقف مشخصی، مجانی شود. محاسبه کردیم که خانواده ضعیف حداقل تا 150 کیلووات برق نیاز دارند. در مورد آب هم گفتیم متوسط مصرف قابل قبول جهانی برای هر نفر 150 لیتر در روز است، یعنی در ماه برای یک خانواده 4 نفره تا 20 متر مکعب آب رایگان بود. آن موقع،گروهک ها هم روی این موضوع مانور می دادند که امام خمینی وعده آب و برق مجانی را دادند و عملی نشد.
البته همان طور که گفتم امام هیچ گاه از آب و برق رایگان برای تمام مردم سخن نگفتند؛ و تنها تأکید بر رایگان شدن برای مستضعفان داشتند.
و برای همین طبقه هم در آن زمان البته تا سقف تعیین شده، رایگان شد.
درباره جزئیات و سقف مصرف رایگان هم با امام موضوع را مطرح کردید.
امام هیچ وقت وارد جزییات نمی شد. زیرا معتقد بودند که امور کارشناسی باید با برنامه ریزی و محاسبات کارشناسان دنبال شود. ولی کلیات این بود که افراد مستضعف و کوخ نشینان که به گفته امام خمینی ولی نعمتان ما بودند، شرایط زندگیشان تا حد کافی تامین شود. مثلا بهداشت و درمان، آموزش و برقشان رایگان باشد. البته بعدها متاسفانه اینها حذف شد.
این طرح برای کل خانواده ها لحاظ می شد یا برای خانواده های فقیر؟
برای کسانی که مصرفشان زیر حد تعیین شده بود؛ چون ما که نمی توانستیم ببینیم هر خانواده چقدر مصرف دارد و اطلاعاتی راجع به درآمد خانواده ها نداشتیم. اما روشن بود که تنها خانواده های مستضعف زیر سقف تعیین شده مصرف داشتند.
بنابراین این سیاست به نوعی رویکردی تشویقی برای مصرف کمتر هم بود؟
صد در صد. اساسا فرمول ما، فرمولی بود که تشویق می کرد به کم مصرف کردن مشترکان.
از چه سالی این سیاست اعمال شد؟
از همان سالی که مسوولیت وزارت خانه را عهده دار شدم؛ یعنی از سال 60.
من اواخر مرداد 60 وارد وزارت نیرو شدم و تقریبا تا اواخر اسفند فرموله کردن و تدوین و تصویب این سیاست زمان برد. البته نیازهای مضاعف نقاط سردسیر و گرمسیر نیز در این فرمول تا حد زیادی در نظر گرفته شده بود. فرض کنید خوزستان حتما در تابستان باید کولر آن هم از نوع گازی داشته باشد. این محاسبات نیز باید انجام می گرفت.
گزارشی از اجرای این سیاست به امام ارائه دادید؟
بله. گزارش کلی(ارائه شد) و این که مصرف تا سقف مشخصی برای خانواده های فقیر رایگان شده است. اما اینکه بخواهیم فرمول محاسبه را ارایه داده باشیم، نه؛ اینطور نبود.
برای اولین بار است که می شنوم چنین سیاست آب و برق رایگان برای مستضعفان در آن زمان و با آن همه مشکلات تصویب و اجرایی شد. من حتی منتظر بودم که شما بگویید قانون را تصویب کردیم ولی به لحاظ مشکلات مالی نتوانستیم آنرا اجرایی کنیم.نه! ما آن قانون را تصویب کردیم و اجرایی هم شد.
در کدام دولت اجرای قانون آغاز شد؟
اینها همه در دولت میرحسین موسوی بود؛در دولتهای دیگر مانند دولت شهید رجایی و آقای مهدوی کنی اساسا فرصت پرداختن به این سیاستها پدید نیامد، ضمن این که آنها درگیر مسائل امنیتی پیچیده ای بودند.
وعده امام درباره آب و برق رایگان در کجا مطرح شد
مسئله رایگان شدن بهای آب و برق مربوط است به سخنرانی حضرت امام در 12 اسفند سال 57 و در مدرسه فیضیه.
حاصل جستجوی دقیق و کلمه به کلمه آثار حضرت امام، بهویژه در 22 جلد صحیفه امام، صحیفه نور (چاپ قدیم و جدید) و منابع صوتی و تصویری موجود پیرامون موضوع «مجانی شدن آب و برق و ...» فقط سه مورد است. حضرت امام فقط سه بار به این موضوع اشاره کردهاند. ابتدا به عبارات امام توجه کنید:
1. در پیام 14 مادهای نهم اسفند سال 57، قبل از ترک تهران به مقصد قم با توجه به وضعیت حاکم بر کشور و بالا رفتن انتظارات مردم و قول و قرارهای بعضی سران و رهبران انقلاب خطاب به ملت ایران میفرمایند: «من به دولت راجع به مجانی کردن آب و برق و بعضی چیزهای دیگر فعلا برای طبقات کمبضاعتی که در اثر تبعیضات خانمانبرانداز رژیم شاهنشاهی دچار محرومیت شدهاند و با برپایی حکومت اسلامی به امید خدا این محرومیتها برطرف خواهد شد، سفارش اکید نمودم که عمل خواهد شد.» (صحیفه امام، ج6، ص262)
2. با فاصله یکروزه از پیام قبلی، در بدو ورود به قم (10 اسفند 57) در سخنرانی مدرسه فیضیه فرمودند: «ما علاوه بر اینکه زندگی مادی شما را میخواهیم مرفه بشود، زندگی معنوی شما را هم میخواهیم مرفه باشد. شما به معنویات احتیاج دارید. معنویات ما را بردند اینا. دلخوش نباشید که مسکن فقط میسازیم، آب و برق را مجانی میکنیم برای طبقه مستمند، اتوبوس را مجانی میکنیم برای طبقه مستمند، دلخوش به این مقدار نباشید. معنویات شما را، روحیات شما را عظمت میدهیم؛ شما را به مقام انسانیت میرسانیم.» (صحیفه امام، ج6، ص 273)
3. مجددا روز بعد (روز جمعه 11 اسفند 57) در کتابخانه مدرسه فیضیه (خطاب به خبرنگار روزنامه اطلاعات) می فرمایند: «هر چه زودتر باید مشکل مسکن برای بیخانمانها و فقرای ایران حل گردد و برای هر خانواده، مسکن مورد نیازشان تأمین شود، آب و برق برای فقرا و بی بضاعتها باید مجانی گردد. به نظر من بیشتر انقلابیون واقعی یعنی آنها که نیروی عظیم و کوبنده این انقلاب بودند، مردم غیر مرفه بودند. کسانی که بیشترین کشته ها را دادند و با نیروی ایمان واقعی و اعتقاد راسخ، باعث پیروزی انقلاب شدند، همان کسانی بودند که به هیچ وجه اشرافی و مرفه نبودند و از طبقه پابرهنه بودند.» (صحیفه امام، ج6، ص 297)
وعده رایگان بودن برق برای کم بضاعت ها، فقرا و مستمندان
بی شک
رایگان شدن برق و آب برای همه اقشار جامعه و هر نوع مصرفی غیرقابل قبول
بوده و حضرت امام(ره) هم در هرجایی که صحبت از رایگان شدن برق و آب داشته
اند در مورد بی بضاعتان و بی خانمان ها و خانواده های فقیر بوده است. وی
هیچ جا از رایگان شدن قیمت آب و برق برای همه مردم و با هر نوع مصرفی صحبت
نکرده و با توجه به رویه و بینش وی در مقابله با اختلافات طبقاتی، قطعا نمی
توان از مجانی شدن آب و برق تفسیر به کل کرد بلکه وی در آن چند جایی که از
این جمله سخن به میان آورده است بلافاصله از طبقات کمبضاعت، فقرا و
مستمندان نیز سخن گفته است.
حتی در کیهان 8 اسفند 1357 که از مجانی شدن قیمت آب و برق مطلبی در صفحه اول چاپ شده است به صراحت از روتیتر آن می توان فهمید که برای "کم درآمدها" این اتفاق خواهد افتاد گرچه این جمله ای که در روزنامه کیهان چاپ شده است مربوط به حضرت امام نیست و حرف سخنگوی دولت وقت است که می گوید: «برای کمدرآمدها؛ آب و برق مجانی میشود»
رایگان شدن برق درحالی می تواند برای مردم مفید باشد که نیاز نباشد یارانه بالایی برای آن پرداخت گردد وگرنه چه این پول را مردم بدهند و چه دولت در مجموع هدر رفته است. می توان با راهکارهای عملیاتی کاری کرد تا قیمت تمام شده برق برای مردم پایین بیاید و حداقل برای کم مصرف ها اگر رایگان نمی شود نیز آنقدر پایین باشد که فشاری بر زندگی آنها تحمیل نکند.
عمق تصمیمات اشتباه و مدیریت نادرست در سیاست گذاری در حوزه انرژی را می توان از سخنان حمید چیت چیان وزیر نیروی دولت روحانی دریافت که اگر در مسیر درست استفاده از ذخایر کشور حرکت می کردیم نیاز به تفسیر مجانی بودن یا نبودن برق و ... نبودیم.
میتوانستیم 17سال بهمردم برقرایگان بدهیم!
حمید چیتچیان در مراسم نیروگاه 100 مگاواتی بادی خواف گفت: صنعت برق در طول چند سال گذشته از تحولهای جهانی عقب مانده و در صنعت برق جهان با یک راهبرد جدید روبهرو هستیم که اگر آن را درک نکنیم، هزینه بالایی به مردم تحمیل میشود.
وزیر نیرو با تاکید بر لزوم استفاده از فناوریهای نو در صنعت برق، اظهار داشت: استفاده نکردن از فناوریهای نو موجب تحمیل هزینه به مردم میشود و اگر یارانهای پرداخت شود، از جیب مردم هزینه شده است درصورتی که این یارانه باید در بخش بهداشت و آموزش هزینه شود.
این عضو کابینه دولت با اشاره به انجام مطالعهای در دو سال گذشته درباره ارزش گازوییل مصرفشده در سالهای 83 تا 90 در نیروگاههای کشور، تصریح کرد: اگر گازوییل مصرفی نیروگاهها را در این مدت استفاده نمیکردیم و بهجای مصرف، صادر کرده یا نیروگاه بادی احداث میکردیم، ظرفیت در اختیار قرار دادن 17 سال برق مجانی به مردم را داشتیم.

این مقام مسئول با بیان
اینکه یک لیتر گازوییل 3.7 کیلووات ساعت انرژی الکتریکی تولید میکند، بیان
کرد: هزینه سوخت هر کیلووات ساعت برق 700 تومان است که 85 تومان نیز در
بخش تبدیل انرژی، انتقال و توزیع به آن افزوده میشود و درمجموع هر کیلووات
ساعت برق 785 تومان هزینه دربر دارد.
وی اظهار داشت: هماکنون از مردم 49.4 تومان بهازای هرکیلووات ساعت برق دریافت میشود که 735 تومان به آن یارانه تعلق گرفته است و با پرداخت این یارانه باید جوابگوی آیندگان باشیم.
نظر نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مورد رایگان شدن برق
مهدی کوچکزاده در نطق میان دستورش در صحن علنی روز چهارشنبه 8 بهمن ماه 93 مجلس گفت: از آنجایی که میزان مصرف گاز، برق و آب و بنزین همگی از روی قرائت کنتور و یا با کارتهای هوشمند صادر شده، میسر بوده و مصرف چند قلم اساسی دیگر چون نان، روغن و سایر اقلام از این قبیل مانند بنزین قابل حساب و کتاب دار شدن است، توصیه اکید به کمیسیون تلفیق دارم که به جای پرداخت علی السویه یارانه به همه، قیمت کالاهای یاد شده به صورت پلکانی تعیین شود.
نماینده مردم تهران در ادامه پیشنهادش توضیح داد: باید از پرمصرفها قیمت واقعی و بلکه مضاعف دریافت شود و به کم مصرفها نیز به جای پرداخت یارانه بنا به توصیههای منطقی و اخلاقی و اسلامی حضرت امام (ره) تا حدی مجانی و از حداقل مصرف تا حدی معقول با نازلترین قیمت هزینه دریافت شود. در این مورد پیشنهادهای مکتوبی به کمیسیون تلفیق ارائه دادم.
امام خمینی هیچ جا از رایگان شدن قیمت آب و برق برای همه مردم و با هر نوع مصرفی صحبت نکرده و با توجه به رویه و بینش وی در مقابله با اختلافات طبقاتی، قطعا نمی توان از مجانی شدن آب و برق تفسیر به کل کرد بلکه وی در آن چند جایی که از این جمله سخن به میان آورده است بلافاصله از طبقات کمبضاعت، فقرا و مستمندان نیز سخن گفته است.
طرح رایگانشدن انرژی برای خانوارهای کم مصرف آنطور که عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس توضیح میدهد درواقع «تخفیفی» است که ممکن است برای برخی از خانوارهای کممصرف به تخفیفی «100درصدی» منجر شود. خانوارهایی که سیدهاشم بنیهاشمی آنها را 60درصد جامعه ایران میداند.
حسین امیری خامکانی قبلا در این رابطه گفته بود: «رایگان شدن آب، برق، گاز برای کممصرف ها صحت ندارد، تنها بحثی که مرتبط با این مساله در کمیسیون انرژی وجود دارد، در لایحه بودجه است که تعدادی از نمایندگان طرحی را پیشنهاد داده اند تا افزایش قیمت آب، برق و گاز صرفا برای مصرف کنندگان پرمصرف باشد»
طرحی که هفته گذشته در کمیسیون تلفیق رای نیاورد تا دوباره پیشنهاد جدیدی برای نحوه افزایش قیمت برق در سال بعد ارائه شود.
رایگان شدن برق برای مصارف کمتر از 100 کیلووات ساعت ماهانه

علیرضا دائمی با تاکید بر اینکه سیاست ما نه افزایش قیمت است و نه کاهش آن افزود: عرضه رایگان آب و برق به خانوارهای کم مصرف درست نیست، چرا که برای تامین آب و برق هزینه می شود.
وی با تاکید بر اینکه وزارت نیرو به دنبال افزایش یا کاهش قیمت آب و برق نیست، به احتمال تغییر تعرفه در چارچوب گام سوم هدفمندی یارانهها اشاره کرد و گفت: در واقع ما به سمتی می رویم که تخفیف قیمت برای کم مصرفان و پرداخت هزینه برای پرمصرفان بیشتر میشود، به گونهای که مشترکان کم مصرف که در گذشته نیز هزینه کمتری می پرداختند، تعرفه پایینتری را پرداخت خواهند کرد، اما تعرفه در مقاطع مصرف بالاتر افزایش مییابد. ما می خواهیم متوسط قیمت همچنان باقی بماند.
معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو با اشاره به اینکه عرضه رایگان آب و برق به کم مصرفان از سوی دولت یا وزارت نیرو پیشنهاد نشده بلکه نمایندگان مجلس آن را مطرح کردهاند، گفت: براساس آنچه نمایندگان پیشنهاد دادند که مورد تایید دولت نیست، عرضه آب و برق به کسانی که ماهانه کمتر از 15 متر مکعب (15هزار لیتر) آب و 100 کیلووات ساعت برق مصرف میکنند، رایگان می شود.
حسن غفوری فرد از ماجرای رایگان شدن برق در دوران حضرت امام (ره) می گوید
آیا نکته ای در مورد قیمت آب و برق به یاد دارید؟ امام در روزهای نهم، دهم، یازدهم اسفند 57 و بیست و یکم فروردین 58 به طرح موضوع آب و برق مجانی برای مستضعفان میپردازند.
روز نهم اسفند 1357 از ضرروت آب و برق مجانی برای طبقات کم بضاعت (صحیفه امام، ج 6، ص262) سخن می گویند و روز دهم اسفند 1357 و در اجتماع مردم قم بر آب و برق مجانی برای مستضعفین و بینوایان (صحیفه امام، ج 6، ص273) تأکید دارند. روز بعد (یازدهم اسفند) تأکید می کنند: «هر چه زودتر باید مشکل مسکن برای بی خانمان ها و فقرای ایران حل گردد و برای هر خانواده مسکن مورد نیازشان تامین شود، آب و برق برای فقرا و بی بضاعت ها باید مجانی گردد.» (همان، ص297) و در 21 فروردین 1358، نه روز بعد از اعلام نظام جمهوری اسلامی ایران نیز بر حق افراد برای داشتن مسکن و خانه و لزوم تهیه خانه های ارزان قیمت برای محرومان (بدون دریافت قیمت زمین) و موظف ساختن دولت در تامین آب و برق و راه اسفالت و وسیله ایاب و ذهاب و مدرسه و درمانگاه و دیگر نیازمندی های عمومی تأکید میکنند.(همان، ص518 و 519)
این پرسش برای بسیاری مطرح است که دولت در دهه 60 برای تحقق این وعدهها چه کرد؟
اول انقلاب، امام خمینی دستورات مکرری برای رعایت حقوق و شرایط مستضعفین داشتند. ما آن موقع طرحی دادیم که دولت هم تصویب کرد، مبنی بر این که برای خانواده های ضعیف، آب و برق تا سقف مشخصی، مجانی شود. محاسبه کردیم که خانواده ضعیف حداقل تا 150 کیلووات برق نیاز دارند. در مورد آب هم گفتیم متوسط مصرف قابل قبول جهانی برای هر نفر 150 لیتر در روز است، یعنی در ماه برای یک خانواده 4 نفره تا 20 متر مکعب آب رایگان بود. آن موقع،گروهک ها هم روی این موضوع مانور می دادند که امام خمینی وعده آب و برق مجانی را دادند و عملی نشد.
البته همان طور که گفتم امام هیچ گاه از آب و برق رایگان برای تمام مردم سخن نگفتند؛ و تنها تأکید بر رایگان شدن برای مستضعفان داشتند.
و برای همین طبقه هم در آن زمان البته تا سقف تعیین شده، رایگان شد.
درباره جزئیات و سقف مصرف رایگان هم با امام موضوع را مطرح کردید.
امام هیچ وقت وارد جزییات نمی شد. زیرا معتقد بودند که امور کارشناسی باید با برنامه ریزی و محاسبات کارشناسان دنبال شود. ولی کلیات این بود که افراد مستضعف و کوخ نشینان که به گفته امام خمینی ولی نعمتان ما بودند، شرایط زندگیشان تا حد کافی تامین شود. مثلا بهداشت و درمان، آموزش و برقشان رایگان باشد. البته بعدها متاسفانه اینها حذف شد.
این طرح برای کل خانواده ها لحاظ می شد یا برای خانواده های فقیر؟
برای کسانی که مصرفشان زیر حد تعیین شده بود؛ چون ما که نمی توانستیم ببینیم هر خانواده چقدر مصرف دارد و اطلاعاتی راجع به درآمد خانواده ها نداشتیم. اما روشن بود که تنها خانواده های مستضعف زیر سقف تعیین شده مصرف داشتند.
بنابراین این سیاست به نوعی رویکردی تشویقی برای مصرف کمتر هم بود؟
صد در صد. اساسا فرمول ما، فرمولی بود که تشویق می کرد به کم مصرف کردن مشترکان.
از چه سالی این سیاست اعمال شد؟
از همان سالی که مسوولیت وزارت خانه را عهده دار شدم؛ یعنی از سال 60.
من اواخر مرداد 60 وارد وزارت نیرو شدم و تقریبا تا اواخر اسفند فرموله کردن و تدوین و تصویب این سیاست زمان برد. البته نیازهای مضاعف نقاط سردسیر و گرمسیر نیز در این فرمول تا حد زیادی در نظر گرفته شده بود. فرض کنید خوزستان حتما در تابستان باید کولر آن هم از نوع گازی داشته باشد. این محاسبات نیز باید انجام می گرفت.
گزارشی از اجرای این سیاست به امام ارائه دادید؟
بله. گزارش کلی(ارائه شد) و این که مصرف تا سقف مشخصی برای خانواده های فقیر رایگان شده است. اما اینکه بخواهیم فرمول محاسبه را ارایه داده باشیم، نه؛ اینطور نبود.
برای اولین بار است که می شنوم چنین سیاست آب و برق رایگان برای مستضعفان در آن زمان و با آن همه مشکلات تصویب و اجرایی شد. من حتی منتظر بودم که شما بگویید قانون را تصویب کردیم ولی به لحاظ مشکلات مالی نتوانستیم آنرا اجرایی کنیم.نه! ما آن قانون را تصویب کردیم و اجرایی هم شد.
در کدام دولت اجرای قانون آغاز شد؟
اینها همه در دولت میرحسین موسوی بود؛در دولتهای دیگر مانند دولت شهید رجایی و آقای مهدوی کنی اساسا فرصت پرداختن به این سیاستها پدید نیامد، ضمن این که آنها درگیر مسائل امنیتی پیچیده ای بودند.
وعده امام درباره آب و برق رایگان در کجا مطرح شد
مسئله رایگان شدن بهای آب و برق مربوط است به سخنرانی حضرت امام در 12 اسفند سال 57 و در مدرسه فیضیه.
حاصل جستجوی دقیق و کلمه به کلمه آثار حضرت امام، بهویژه در 22 جلد صحیفه امام، صحیفه نور (چاپ قدیم و جدید) و منابع صوتی و تصویری موجود پیرامون موضوع «مجانی شدن آب و برق و ...» فقط سه مورد است. حضرت امام فقط سه بار به این موضوع اشاره کردهاند. ابتدا به عبارات امام توجه کنید:
1. در پیام 14 مادهای نهم اسفند سال 57، قبل از ترک تهران به مقصد قم با توجه به وضعیت حاکم بر کشور و بالا رفتن انتظارات مردم و قول و قرارهای بعضی سران و رهبران انقلاب خطاب به ملت ایران میفرمایند: «من به دولت راجع به مجانی کردن آب و برق و بعضی چیزهای دیگر فعلا برای طبقات کمبضاعتی که در اثر تبعیضات خانمانبرانداز رژیم شاهنشاهی دچار محرومیت شدهاند و با برپایی حکومت اسلامی به امید خدا این محرومیتها برطرف خواهد شد، سفارش اکید نمودم که عمل خواهد شد.» (صحیفه امام، ج6، ص262)
2. با فاصله یکروزه از پیام قبلی، در بدو ورود به قم (10 اسفند 57) در سخنرانی مدرسه فیضیه فرمودند: «ما علاوه بر اینکه زندگی مادی شما را میخواهیم مرفه بشود، زندگی معنوی شما را هم میخواهیم مرفه باشد. شما به معنویات احتیاج دارید. معنویات ما را بردند اینا. دلخوش نباشید که مسکن فقط میسازیم، آب و برق را مجانی میکنیم برای طبقه مستمند، اتوبوس را مجانی میکنیم برای طبقه مستمند، دلخوش به این مقدار نباشید. معنویات شما را، روحیات شما را عظمت میدهیم؛ شما را به مقام انسانیت میرسانیم.» (صحیفه امام، ج6، ص 273)
3. مجددا روز بعد (روز جمعه 11 اسفند 57) در کتابخانه مدرسه فیضیه (خطاب به خبرنگار روزنامه اطلاعات) می فرمایند: «هر چه زودتر باید مشکل مسکن برای بیخانمانها و فقرای ایران حل گردد و برای هر خانواده، مسکن مورد نیازشان تأمین شود، آب و برق برای فقرا و بی بضاعتها باید مجانی گردد. به نظر من بیشتر انقلابیون واقعی یعنی آنها که نیروی عظیم و کوبنده این انقلاب بودند، مردم غیر مرفه بودند. کسانی که بیشترین کشته ها را دادند و با نیروی ایمان واقعی و اعتقاد راسخ، باعث پیروزی انقلاب شدند، همان کسانی بودند که به هیچ وجه اشرافی و مرفه نبودند و از طبقه پابرهنه بودند.» (صحیفه امام، ج6، ص 297)
وعده رایگان بودن برق برای کم بضاعت ها، فقرا و مستمندان
حمید چیت چیان با اشاره به انجام مطالعهای درباره ارزش گازوییل مصرفشده در سالهای 83 تا 90 در نیروگاههای کشور، گفت: اگر گازوییل مصرفی نیروگاهها را در این مدت استفاده نمیکردیم و بهجای مصرف، صادر کرده یا نیروگاه بادی احداث میکردیم، ظرفیت در اختیار قرار دادن 17 سال برق مجانی به مردم را داشتیم.
حتی در کیهان 8 اسفند 1357 که از مجانی شدن قیمت آب و برق مطلبی در صفحه اول چاپ شده است به صراحت از روتیتر آن می توان فهمید که برای "کم درآمدها" این اتفاق خواهد افتاد گرچه این جمله ای که در روزنامه کیهان چاپ شده است مربوط به حضرت امام نیست و حرف سخنگوی دولت وقت است که می گوید: «برای کمدرآمدها؛ آب و برق مجانی میشود»
رایگان شدن برق درحالی می تواند برای مردم مفید باشد که نیاز نباشد یارانه بالایی برای آن پرداخت گردد وگرنه چه این پول را مردم بدهند و چه دولت در مجموع هدر رفته است. می توان با راهکارهای عملیاتی کاری کرد تا قیمت تمام شده برق برای مردم پایین بیاید و حداقل برای کم مصرف ها اگر رایگان نمی شود نیز آنقدر پایین باشد که فشاری بر زندگی آنها تحمیل نکند.
عمق تصمیمات اشتباه و مدیریت نادرست در سیاست گذاری در حوزه انرژی را می توان از سخنان حمید چیت چیان وزیر نیروی دولت روحانی دریافت که اگر در مسیر درست استفاده از ذخایر کشور حرکت می کردیم نیاز به تفسیر مجانی بودن یا نبودن برق و ... نبودیم.
میتوانستیم 17سال بهمردم برقرایگان بدهیم!
حمید چیتچیان در مراسم نیروگاه 100 مگاواتی بادی خواف گفت: صنعت برق در طول چند سال گذشته از تحولهای جهانی عقب مانده و در صنعت برق جهان با یک راهبرد جدید روبهرو هستیم که اگر آن را درک نکنیم، هزینه بالایی به مردم تحمیل میشود.
وزیر نیرو با تاکید بر لزوم استفاده از فناوریهای نو در صنعت برق، اظهار داشت: استفاده نکردن از فناوریهای نو موجب تحمیل هزینه به مردم میشود و اگر یارانهای پرداخت شود، از جیب مردم هزینه شده است درصورتی که این یارانه باید در بخش بهداشت و آموزش هزینه شود.
این عضو کابینه دولت با اشاره به انجام مطالعهای در دو سال گذشته درباره ارزش گازوییل مصرفشده در سالهای 83 تا 90 در نیروگاههای کشور، تصریح کرد: اگر گازوییل مصرفی نیروگاهها را در این مدت استفاده نمیکردیم و بهجای مصرف، صادر کرده یا نیروگاه بادی احداث میکردیم، ظرفیت در اختیار قرار دادن 17 سال برق مجانی به مردم را داشتیم.

وی اظهار داشت: هماکنون از مردم 49.4 تومان بهازای هرکیلووات ساعت برق دریافت میشود که 735 تومان به آن یارانه تعلق گرفته است و با پرداخت این یارانه باید جوابگوی آیندگان باشیم.
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
تحلیل جالبی بود ولی رایگان شدن برق منطقی نیست
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.