صادرات برق اقتصادی است یا گاز خام؟

سرویس صنعت برق نیوز: تنها 37 درصد سوخت مصرفی در نیروگاه های حرارتی کشور به برق تبدیل می شود و این راندمان اندک پرسش های فراوانی را در مورد توجیه اقتصادی صادرات برق و ترجیح اقتصادی صادرات برق به جای گاز بوجود آوده است.

به گزارش برق نیوز هر سال با فرارسیدن فصل تابستان موضوع کمبود برق و ضرورت صرفه جویی در مصرف به کلیدواژه تکراری مسئولان تبدیل می شود و روزی نیست که اندر ضرورت کاستن از مصرف برق نکته ای، توصیه ای یا هشداری در رسانه ها از قول مسئولان شنیده نشود.

با وجود تمامی این توصیه ها که البته برخاسته از این واقعیت است که فرهنگ مصرف در جامعه ایران نیازمند تصحیح و آموزش است، توجه به این نکته هم ضروری است که سهم مدیریت مصرف در کاهش برق مورد نیاز چقدر می تواند باشد و در مقابل بهره وری یا راندمان تولید برق در مبدأ، شبکه انتقال و دستگاه های مصرف کننده چه مقدار است؟

این پرسش ها زمانی پررنگ تر می شوند که نگاهی به آمار و ارقام صادرات برق نیز داشته باشیم چرا که بررسی های مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد با توجه به راندمان نیروگاه های حرارتی کشور و قیمت گازی که برای تولید برق در اختیار آنان قرار می گیرد، باید برنامه ریزی دقیقی برای افزایش راندمان نیروگاه ها انجام داد چرا که در غیر این صورت در واقع ما به خریداران برق از کشورمان یارانه می دهیم.

بررسی اعداد و ارقام و راندمان تولید برق خصوصا در نیروگاه های حرارتی که عمده برق کشور نیز در آن ها تولید می شود، نشان می دهد واقعیت ها بسیار نگران کننده تر از آن است که تمام تمرکز خود را صرف تبلیغ صرفه جویی مصرف کنندگان کنیم.

نتایج تازه ترین بررسی های مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد راندمان تولید برق در نیروگاه های حراراتی کشور تنها 37 درصد است یعنی حدود 63 درصد انرژی حاصل از سوخت گازهای طبیعی و فسیلی در نیروگاه های حرارتی کشور تبدیل به برق نمی شود.

در حال حاضر حدود 83 درصد برق کشور توسط نیروگاه های حراراتی تولید می شود.

از سوی دیگر قدرت اسمی نیروگاه ها هم در سال گذشته حدود 72 هزارمگاوات اعلام شده است. به این ترتیب در صورتی که راندمان نیروگاه های حرارتی تنها یک درصد افزایش پیدا کند، کشور از سرمایه گذاری برای ساخت یک نیروگاه 720 مگاواتی بی نیاز می شود و از سوی دیگر مصرف گاز طبیعی 503 میلیون مترمکعب، مصرف گازوئیل 95 میلیون لیتر و مصرف نفت کوره 178 میلیون لیتر کاهش می یابد.

موضوع مهم دیگری که با بررسی راندمان نیروگاه های برق حرارتی کشور باید مورد توجه قرار گیرد این است که با توجه به بازدهی این نیروگاه ها و قیمت گازی که در اختیار آنها برای تولید برق قرارداده می شود، صادرات برق با این قیمت گاز برای ایران توجیه و صرفه اقتصادی دارد یا خیر؟

به عبارت دیگر از آنجایی که بنا بر بررسی ها، توجیه پذیر بودن صادرات برق به کشورهای همسایه به شدت به راندمان و قیمت گاز بستگی دارد، باید دید نیروگاه های حرارتی با چه راندمان و چه قیمت گازی می توانند از توجیه مناسبی برای قرار گرفتن در سیکل تولید و صادرات برق برخوردار باشند؟

قیمت برق در کشورهای همسایه ایران که خریدار برق از کشورمان هستند در حال حاضر حدود ده سنت است. از طرف دیگر گاز صادراتی نیز حدود مترمکعبی 30 سنت قیمت گذاری شده است. باید توجه داشت که از هر متر مکعب گاز ۳ تا ۳٫۵ کیلووات برق (با احتساب راندمان 37 درصدی نیروگاه ها) در نیروگاه های ایران تولید می شود.

بنابراین برای اینکه صادرات برق تولیدشده توسط نیروگاه های حرارتی دارای توجیه اقتصادی باشد، باید راندمان این نیروگاه ها را تا مرز 55 درصد بالا برد تا بتوانند با گاز به قیمت 28 سنت دارای توجیه اقتصادی تولیدی باشند.

به عبارت دیگر اگر نیروگاه های حرارتی کشور به راندمان 55 درصدی برسند، تولیدبرق با گاز تحویلی 28 سنتی هم می تواند برق ده سنتی را برای صادرات دارای توجیه کند، در غیر این صورت بهتر است به جای برق همان گاز را با قیمت مترمکعبی 30 سنت صادر کنیم.

در حال حاضر هر متر مکعب گاز حدودا 30 سنت صادر می شود و این در حالی است که همین میزان گاز به 5.2 کیلووات ساعت برق (با احتساب راندمان 55 درصدی نیروگاه ها) تبدیل می شود. با در نظر گرفتن هزینه های بهره برداری و انتقال برق، در صورتی که قرار باشد برق صادراتی با قیمت 10 یا 11 سنت به فروش برسد باید راندمان نیروگاه های حرارتی خود را افزایش داده تا صادرات برق توجیه پذیر باشد یا اینکه برق صادارتی با قیمتی بیش از 16 سنت با این راندمان فعلی به فروش برسد تا صادارت برق نسبت به صادرات گاز خام با قیمت حدودا 30 سنت اقتصادی باشد.