تفاوت بین مدارشکن‌های MCB, MCCB, ELCB & RCB, RCD یا RCCB - بخش آخر
دستگاه جریان باقیمانده (RCD) که به عنوان قطع‌کننده جریان نشتی (RCB) یا مدارشکن جریان باقیمانده (RCCB) نیز شناخته می‌شود.
سرویس آموزش و آزمون برق نیوز،
RCD، RCB و RCCB چیست؟
دستگاه جریان باقیمانده (RCD) که به عنوان قطع‌کننده جریان نشتی (RCB) یا مدارشکن جریان باقیمانده (RCCB) نیز شناخته می‌شود.
قطع‌کننده جریان نشتی (RCB) بر این فرض کار می‌کند که در صورتی که راه دیگری برای عبور جریان وجود نداشته باشد، جریان ورودی به دستگاه برقی باید از سیم نول خارج شود. به عبارت ساده، RCB جریان ورودی به داخل دستگاه و جریان خروجی از آن را اندازه‌گیری می‌کند. اگر هر دوی این جریان‌ها برابر باشند، دیگر مشکلی در عملکرد نرمال دستگاه وجود نخواهد داشت.
این دستگاه همچنین با نام ELCB عمل کننده با جریان شناخته می‌شود که امروزه RCCB نیز نامیده می‌شود. این دستگاه نسبت به ELCB حساس‌تر و دقیق‌تر است و عملکرد آن مانند ولتاژ ELCB به طور کامل به اتصال سیم زمین بستگی ندارد. برخی از مشخصه‌های (RCD) RCCB یا (RCB به شرح زیر هستند:
بیشتر RCDهای مورد استفاده در محدوده ۱۰ تا ۳۰ میلی آمپر هستند.
از RCCB با ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلی آمپر برای حفاظت در برابر آتش گرفتگی مانند مدارات روشنایی و با شوک الکتریکی کم استفاده می‌شود.
سیم‌های فاز (برقدار) و نول (خنثی) از طریق RCCB به نقطه بار متصل می‌گردند.
RCD زمانی عمل می‌کند که یک جریان خطای زمین در مدار وجود داشته باشد.
جریان‌های برابری باید در سیم‌های فاز و نول برقرار گردد.
اگر RCD جریانی نابرابر در سیم فاز و نول را تشخیص دهد (همانطور که در بالا گفته شد جریان سیم فاز و نول باید یکسان باشد)، مدار قطع و نقاط بار را در ۳۰ میلی ثانیه از مدار حذف می‌کند.
تجهیزات RCD در حفاظت در برابر شوک الکتریکی بسیار موثر هستند.
در خانه‌ای که سیستم زمین فقط به میله زمین وصل شده و نه به کابل‌های تغذیه ورودی، کلیه مدار‌ها باید توسط یک RCD محافظت شوند. در غیر این صورت، ممکن است که از MCB جریان خطای مشخصی که برای قطع MCB از مدار‌های متصل به آن مهم است عبور نکند.
کارکرد RCD یا RCCB
در شرایط عادی پلاریته سیم پیچ‌فاز و سیم‌پیچ نول مخالف یکدیگر است. بنابراین، EMF ایجاد شده توسط سیم فاز، EMF سیم نول را حذف می‌کند. اگر در جریان ورودی و خروجی اختلاف وجود داشته باشد، EMF حاصل صفر نخواهد شد و می‌توان آن را توسط CT یا RCB حس کرد. سیگنال حاصل از ترانسفورماتور جریان RCB به مدار RCB اعمال می‌شود و کنتاکت‌های اصلی قدرت را باز می‌کند.
مزایای RCD
اگر هیچ اتصالی بین زمین و بدنه دستگاه وجود نداشته باشد و شخص بدنه فلزی آن دستگاه را لمس کند، در این حالت جریان ورودی و خروجی متفاوت خواهد بود و RCB برخلاف ELCB مدار را قطع خواهد کرد.
عملکرد RCB (قطع‌کننده جریان باقیمانده) تحت تاثیر برخورد صاعقه قرار نمی‌گیرد.
مدار را به صورت اشتباه قطع نمی‌کند.
معایب RCD
RCD در برابر جریان اضافه بار حفاظتی ایجاد نمی‌کند. اما MCB اصلی مدار را قطع خواهد نمود چرا که RCCD در صورت وجود خطای فاز یا خنثی مثلا اتصال کوتاه و اضافه بار مدار را قطع نمی‌کند. به همین دلیل از RCBO [۹](RCD با MCB در یک واحد مجزا) برای حفاظت مناسب استفاده می‌شود.
RCD فقط بر روی شکل موج‌های تغذیه نرکال عمل می‌کند، یعنی شکل موج‌های پالسی DC و نیم‌موج یکسوشده را آشکار نمی‌کند. به همین دلیل از RCCB خاصی استفاده می‌شود که روی ولتاژ پالس DC یکسوشده نیز کار می‌کند.
عملکرد نادرست RCD در صورت تغییر ناگهانی جریان بار. RCDها بسیار حساس هستند و حتی در مقابل جریان خطای بسیار کوچک نیز خیلی سریع کار می‌کنند. در صورت کلیدزنی وسایل برقی قدیمی، یک جریان عبوری کوچک و ثابت از طریق زمین وجود دارد که منجر به عقطع مدار می‌شود.
RCD در برابر گرمای بیش از حد، شوک‌های فاز – نول، و پریزی که با ترمینال‌های فاز و نول خود سیم‌کشی شده است، حفاظتی انجام نمی‌دهد.
RCBO (مدارشکن جریان باقیمانده با اضافه بار)
همانطور که که می‌دانیم RCD در برابر اضافه بار حفاظتی انجام نمی‌دهد. از این رو یک MCB و یک RCD در یک واحدی موسوم به RCBO (Residual Circuit Breaker with Overload) ارائه می‌شوند که اصول کارکرد آن همانند آنچه در بالا بدان اشاره شد، می‌باشد، اما عملکردی بهتر و قابل‌اطمینان‌تر و همچنین حفاظت در مقابل اضافه بار را در محفظه‌ای مجزا فراهم می‌کند.
تفاوت بین ELCB و RCCB
به خاطر داشته باشید که هم ELCB و RCCB برای یک منظور استفاده می‌شوند، اما اتصال سیم‌کشی متفاوتی هستند یعنی در RCCB، فقط سیم فاز و خنثی باید به آن وصل شود در حالی که در ELCB، سیم اصلی زمین به آن متصل می‌شود.
[۱]Moulded Case Circuit Breaker
[۲]Earth Leakage Circuit Breaker
[۳]Residual Circuit Breaker with Overload
[۴]Service Braking Capacity
[۵]Ultimate Braking Capacity
[۶]Earth Leakage Circuit Breaker
[۷]Residual circuit breaker
[۸]Residual Current Devices
[۹]Residual Circuit Breaker with Overload
منبع: ماه صنعت
دستگاه جریان باقیمانده (RCD) که به عنوان قطع‌کننده جریان نشتی (RCB) یا مدارشکن جریان باقیمانده (RCCB) نیز شناخته می‌شود.
قطع‌کننده جریان نشتی (RCB) بر این فرض کار می‌کند که در صورتی که راه دیگری برای عبور جریان وجود نداشته باشد، جریان ورودی به دستگاه برقی باید از سیم نول خارج شود. به عبارت ساده، RCB جریان ورودی به داخل دستگاه و جریان خروجی از آن را اندازه‌گیری می‌کند. اگر هر دوی این جریان‌ها برابر باشند، دیگر مشکلی در عملکرد نرمال دستگاه وجود نخواهد داشت.
این دستگاه همچنین با نام ELCB عمل کننده با جریان شناخته می‌شود که امروزه RCCB نیز نامیده می‌شود. این دستگاه نسبت به ELCB حساس‌تر و دقیق‌تر است و عملکرد آن مانند ولتاژ ELCB به طور کامل به اتصال سیم زمین بستگی ندارد. برخی از مشخصه‌های (RCD) RCCB یا (RCB به شرح زیر هستند:
بیشتر RCDهای مورد استفاده در محدوده ۱۰ تا ۳۰ میلی آمپر هستند.
از RCCB با ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلی آمپر برای حفاظت در برابر آتش گرفتگی مانند مدارات روشنایی و با شوک الکتریکی کم استفاده می‌شود.
سیم‌های فاز (برقدار) و نول (خنثی) از طریق RCCB به نقطه بار متصل می‌گردند.
RCD زمانی عمل می‌کند که یک جریان خطای زمین در مدار وجود داشته باشد.
جریان‌های برابری باید در سیم‌های فاز و نول برقرار گردد.
اگر RCD جریانی نابرابر در سیم فاز و نول را تشخیص دهد (همانطور که در بالا گفته شد جریان سیم فاز و نول باید یکسان باشد)، مدار قطع و نقاط بار را در ۳۰ میلی ثانیه از مدار حذف می‌کند.
تجهیزات RCD در حفاظت در برابر شوک الکتریکی بسیار موثر هستند.
در خانه‌ای که سیستم زمین فقط به میله زمین وصل شده و نه به کابل‌های تغذیه ورودی، کلیه مدار‌ها باید توسط یک RCD محافظت شوند. در غیر این صورت، ممکن است که از MCB جریان خطای مشخصی که برای قطع MCB از مدار‌های متصل به آن مهم است عبور نکند.
کارکرد RCD یا RCCB
در شرایط عادی پلاریته سیم پیچ‌فاز و سیم‌پیچ نول مخالف یکدیگر است. بنابراین، EMF ایجاد شده توسط سیم فاز، EMF سیم نول را حذف می‌کند. اگر در جریان ورودی و خروجی اختلاف وجود داشته باشد، EMF حاصل صفر نخواهد شد و می‌توان آن را توسط CT یا RCB حس کرد. سیگنال حاصل از ترانسفورماتور جریان RCB به مدار RCB اعمال می‌شود و کنتاکت‌های اصلی قدرت را باز می‌کند.
مزایای RCD
اگر هیچ اتصالی بین زمین و بدنه دستگاه وجود نداشته باشد و شخص بدنه فلزی آن دستگاه را لمس کند، در این حالت جریان ورودی و خروجی متفاوت خواهد بود و RCB برخلاف ELCB مدار را قطع خواهد کرد.
عملکرد RCB (قطع‌کننده جریان باقیمانده) تحت تاثیر برخورد صاعقه قرار نمی‌گیرد.
مدار را به صورت اشتباه قطع نمی‌کند.
معایب RCD
RCD در برابر جریان اضافه بار حفاظتی ایجاد نمی‌کند. اما MCB اصلی مدار را قطع خواهد نمود چرا که RCCD در صورت وجود خطای فاز یا خنثی مثلا اتصال کوتاه و اضافه بار مدار را قطع نمی‌کند. به همین دلیل از RCBO [۹](RCD با MCB در یک واحد مجزا) برای حفاظت مناسب استفاده می‌شود.
RCD فقط بر روی شکل موج‌های تغذیه نرکال عمل می‌کند، یعنی شکل موج‌های پالسی DC و نیم‌موج یکسوشده را آشکار نمی‌کند. به همین دلیل از RCCB خاصی استفاده می‌شود که روی ولتاژ پالس DC یکسوشده نیز کار می‌کند.
عملکرد نادرست RCD در صورت تغییر ناگهانی جریان بار. RCDها بسیار حساس هستند و حتی در مقابل جریان خطای بسیار کوچک نیز خیلی سریع کار می‌کنند. در صورت کلیدزنی وسایل برقی قدیمی، یک جریان عبوری کوچک و ثابت از طریق زمین وجود دارد که منجر به عقطع مدار می‌شود.
RCD در برابر گرمای بیش از حد، شوک‌های فاز – نول، و پریزی که با ترمینال‌های فاز و نول خود سیم‌کشی شده است، حفاظتی انجام نمی‌دهد.
RCBO (مدارشکن جریان باقیمانده با اضافه بار)
همانطور که که می‌دانیم RCD در برابر اضافه بار حفاظتی انجام نمی‌دهد. از این رو یک MCB و یک RCD در یک واحدی موسوم به RCBO (Residual Circuit Breaker with Overload) ارائه می‌شوند که اصول کارکرد آن همانند آنچه در بالا بدان اشاره شد، می‌باشد، اما عملکردی بهتر و قابل‌اطمینان‌تر و همچنین حفاظت در مقابل اضافه بار را در محفظه‌ای مجزا فراهم می‌کند.
تفاوت بین ELCB و RCCB
به خاطر داشته باشید که هم ELCB و RCCB برای یک منظور استفاده می‌شوند، اما اتصال سیم‌کشی متفاوتی هستند یعنی در RCCB، فقط سیم فاز و خنثی باید به آن وصل شود در حالی که در ELCB، سیم اصلی زمین به آن متصل می‌شود.
[۱]Moulded Case Circuit Breaker
[۲]Earth Leakage Circuit Breaker
[۳]Residual Circuit Breaker with Overload
[۴]Service Braking Capacity
[۵]Ultimate Braking Capacity
[۶]Earth Leakage Circuit Breaker
[۷]Residual circuit breaker
[۸]Residual Current Devices
[۹]Residual Circuit Breaker with Overload
منبع: ماه صنعت
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «برق نیوز» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.